Geçen haftaki yazımda Paris İklim Anlaşması'nı imzalayan Türkiye'nin 2053 yılına kadar "net sıfır karbon" taahhüdünde bulunduğunu belirttim. Ve ekledim: "2019 yılında atmosfere salınan karbondioksit emisyonlarının yaklaşık yüzde 39'u kömür kaynaklı gerçekleşmiştir. Yalnızca elektrik üretim sektörü kaynaklı emisyonlar göz önüne alındığında ise bu oran yaklaşık yüzde 73'tür."Sıfır karbon hedefine ulaşılması için kömürden çıkılması ve yenilenebilir kaynakların artırılması gerektiğini ifade ettim. Ve yine ekledim: "bu senaryoya yönelik bir planınız var mı"Değerli okur yetkililerden bir cevap alamadık. Ancak trol hesaplar kömürün çok kıymetli olduğunu ileri sürdüler. Neyse onları kendi hallerine bırakalım ve biz işimizi yapalım. Kömürü de şimdilik bırakalım ve yazının başlığındaki ENVER'e gelelim.ENVER "enerji verimliliğinin" kısaltılmasıdır. Sıfır karbon hedefine ulaşmak için yapılması gereken bir başka şey de enerji verimliliğini artırarak, ekonomide kullanılan enerjinin yoğunluğunun düşürülmesidir. Türkiye bu konuda bir şeyler yapıyor aslında.Ancak yaptıklarının karnesi nedir bilmiyoruz.Bu yazıda bu karneye bakacağız.Nasıl mıGelin başlayalım.TÜRKİYE'DE ENERJİ VERİMLİLİĞİNİN SERANCAMIBir zamanlar Avrupa Birliği ile üyelik müzakereleri vardı. 2362003 tarihli ve 20035930 sayılı Avrupa Birliği Müktesabatının Üstlenilmesine İlişkin Türkiye Ulusal Programında "Enerji Verimliliği ile İlgili Mevzuat Uyumunun Sağlanması" kısa vadeli hedefler arasında yer alıyordu. Bu taahhüt çerçevesinde Enerji Verimliliği Kanununun 2004 yılının son çeyreğinde çıkartılacağı sözü verildi.Olmadı 3 yıl sonra 2007 yılında bu Kanun çıkartıldı.Kanundan 5 yıl sonra 25 Şubat 2012'de Resmi Gazetede "Enerji Verimliliği Strateji Belgesi (2012-2023)" yayımlandı.(İlerlemedeki hıza bir bakar mısınız Allah Aşkına)Avrupa Birliği, 201227AB sayılı Direktifi ile "üye ülkeleri ulusal enerji verimliliği eylem planlarını hazırlamakla" yükümlü tuttu. Normalde aday ülke olarak bu direktif Türkiye'yi de bağlıyor. Ama normalde.Strateji Belgesi ve AB direktifinden 5 yıl sonra 2017 yılında "Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı (UEVEP 2017-2023)" yayımlandı. (Değerli okur bu uzun süreli gecikmelerden sonra yetkililerin enerji verimliliği konusundaki samimiyetlerine nasıl inanacağız) Planda 10,9 milyar dolar tutarında yatırım yapılması öngörülüyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı verilerine göre "2021 yılı itibariyle bu yatırımların 6,5 milyar dolarlık kısmı yapılmış ve bunun sonucunda kümülatif olarak 1,6 milyon ABD Doları parasal karşılığı olan 4.473 ktep enerji tasarrufu sağlanmış. UEVEP çerçevesinde 2017-2021 dönemi hedefleri kümülatif 109 olarak gerçekleşmiş." Değerli okur bunlar güzel haberler. Ancak izin verirseniz ben iki uluslararası kurumun tanıklığına ve bir kurumun da karnesine bakacağım.Nasıl mıGelin devam edelim.TANIKLIKLARİlk tanığımız AB'nin her yıl hazırladığı Türkiye'nin İlerleme Raporudur.2019, 2020 ve 2021 raporlarında UEVEP hakkında bilgiler veriliyor.2019 yılında Eylem Planı ile ilgili şunlar söyleniyor: "Enerji verimliliği konusunda kabul edilen mevzuat bakımından iyi düzeyde ilerleme kaydedilmiştir ve bu mevzuatın uygulanmasında kaydedilen ilerleme de nispeten ileri düzeydedir. Uzun zamandır beklenen Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı 2018'de nihayet kabul edilmiştir. Söz konusu plan, AB Enerji Verimliliği Direktifi'yle büyük ölçüde uyumlu olmakla birlikte, örtüşmelerin önüne geçilmesi ve kurumsal değişikliklerin belirlenmesi için 2007 Enerji Verimliliği Kanunu gözden geçirilmelidir."Yani Eylem Planı önemli bulunuyor ancak yeterli bulunmuyor.Eylem Planını değerlendiren 2018 tarihli bir yazıda "başarılı yurtdışı örneklerinden de ilham alarak Türkiye'nin bu alana finansal kaynak ayırmasının ve kendi çarkını döndürebilen finans mekanizmaları tasarlanmasının UEVEP'nin başarılı biçimde uygulanması için çok önemli olduğu" söyleniyor.https:www.tskb.com.trblogsurdurulebilirlikulusal-enerji-verimliligi-eylem-plani-degerlendirme-ve-oneriler 2021 Raporu'nda Eylem Planı'nın uygulaması değerlendiriliyor ve deniliyor ki: "AB'nin, zamanında kabul edilmesine yönelik tavsiyesine rağmen Ulusal Enerji Verimliliği Eylem Planı kapsamında öngörülen ulusal enerji verimliliği finansman mekanizması, hâlâ yürürlükte değildir. Ulusal enerji verimliliği finansman mekanizması kurulmamıştır."Bu tespitten anlıyoruz ki Eylem Planı'nın en önemli ayağı olan "ulusal enerji verimliliği finans mekanizması" 2021 yılı sonu itibariyle oluşturulmamış.Bir tanıklığımız daha var: "Uluslararası Enerji