Son yazımda kadınlar ve erkekler arasındaki ücret adaletsizliğini yazmıştım (25 Mayıs, 2023).Türkiye'de kadınların ortalama ücreti erkeklerinkinden 7,7 daha düşüktür. Çalışma koşullarındaki dezavantajları da cabası.Ayrıca kadınların 30'u da kayıt dışı çalışıyor.Bu aslında sadece Türkiye'de değil, farklı ülkelerde de yaşanan bir sorun.Ancak diğer ülkelerin Türkiye'den farkı sorunun farkında olmaları ve çözüme yönelik adımlar atmalarıdır.Nasıl mıGelin bir bakalım.ULUSLARARASI UYGULAMALAR1958 yılından beri "eşit işe eşit ücret ödenmesi" ilkesi Avrupa Birliği (AB) hakkıdır. Ancak bu hak istikrarlı biçimde uygulanamamıştır. Aynı işi yapmalarına rağmen kadınlar erkeklerden daha düşük ücret almaktadır.AB'de ortalamada kadınlar erkeklerden 13 daha düşük ücret almaktadır. Ancak bu oran son yıllarda giderek düşmektedir. 2011-2020 arasında ücret farkı 16,2'den 13'e düşmüştür. Kadınların emekli maaşları ise erkeklerinkinden 30 daha düşüktür. Ortalamanın altı vardır, üstü vardır. Ücret farkı Litvanya ve Estonya'da sırasıyla 22,3 ve 21,1'dir. Buna karşın Slovanya ve Romanya'da sırasıyla 3,1 ve 2,4'dür. ABD'de nüfus sayım verilerine göre ortalama kadın ücreti, bir erkeğin ücretinin 84'üdür. Latin kadınlar, beyaz erkeklerin bir yıllık maaşını 22 ayda alabilmektedir. Farklı sosyal gruplara göre ücret eşitsizlikleri de farklılaşmaktadır. Özellikle de beyaz olmayan kadınlar hayatlarını idame ettirmek için çok uzun süreler çalışmaktadır.Bu eşitsizliği gidermek için 5 Ekim Latinlere Eşit Ücret Günü olarak ilan edildi. Benzer biçimde 27 Temmuz siyahi kadınlar için ve 30 Kasım da yerli Amerikan kadınlar için eşit ücret günleri ilan edildi. İlan edilen bu günlerin ortak amacı kadınlar ve erkekler arasındaki ücret eşitsizliği konusundaki farkındalığı artırmaktır. Nitekim son yıllarda çok hızlı olmasa da kadınların ücretlerinde bir artış meydana gelmiştir. Ancak ücret eşitsizliği konusunda çok daha önemli bir adım AB'den gelmiştir.Nasıl mıDevam edelim.AVRUPA BİRLİĞİ DİREKTİFİKadın ve erkeklere yaptıkları eşit işlere eşit ücret ödenmesi AB Anlaşmasının 157'nci maddesinde düzenlenmiştir. 2006 yılında da eşit ücret direktifi çıkarılmıştır.Ancak uzun zaman bu ilke etkili biçimde uygulanmamıştır. AB Komisyonu ücret eşitsizliğinin giderilmesindeki en önemli unsurlardan birisinin şeffaflık olduğunu belirlemiştir. Şeffaflık olmadığında ücret ayrımcılığı tespit edilemiyor ve mağdurların şikâyetçi olmaları mümkün olmuyor.2020-2025 yılları arasında AB cinsiyet eşitliği stratejisi için şeffaflığı kilit öncelik olarak belirledi. 4 Ocak, 2021'de AB Komisyonu ücret şeffaflığı için bir direktif önerisi geliştirdi. Önerinin temel öncelikleri çalışanların hak arama kapasitelerinin artırmak amacıyla bağlayıcı kurallar getirmekti. Bunun yanı sıra ücret sistemlerinde şeffaflığın artırılması, hukuki düzenlemeler hakkında kamuoyunun bilincinin artırılması ve kadınlara ve erkeklere eşit ücret ödenmesine ilişkin hakların ve yükümlülüklerin etkili biçimde uygulanması da hedefleniyordu.Bu çalışmaların bir sonucu olarak 24 Nisan 2023 tarihinde Avrupa Konseyi ücret şeffaflığı üzerine yeni kurallar belirledi. AB Direktifi ücret ayrımcılığı ile mücadele etmeyi ve ücret eşitsizliğini azaltmayı hedeflemektedir. Yeni düzenlemeler çerçevesinde AB şirketlerinin maaşlar hakkındaki bilgileri paylaşmaları ve ücret farkı 5'i geçiyorsa önlem almalarını gerekmektedir. Direktif mağdurlar için tazminat ödenmesi ve kurallara uymayan şirketlere para cezası verilmesi gibi tedbirleri de içermektedir. Direktif işyerlerindeki ücret ayrımcılığının izlenmesine ve ücret farkının kapatılmasına yardımcı olacaktır. Bunun yanı sıra çalışanların hak arama kapasitelerini artıracak ve işverenleri eşit işe eşit ücret ödemeye zorlayacaktır.ŞEFAFLIĞIN ARTIRILMASINA YÖNELİK ADIMLARYeni düzenlemeler, işverenlerin ilan edilen pozisyonların başlangıç ücretlerini veya ücret aralığını iş ilanlarında veya mülakat öncesinde açıklamalarını gerektirmektedir. İşverenler adayların ücret geçmişlerini sorgulayamayacaklardır.Çalışanlar, işverenlerinden eşit işlere göre ödenen ücretleri cinsiyete göre açıklamalarını isteyebilecektir.