İngilizcesi "impunity" olan "cezasızlık" kavramı yolsuzluk literatüründe sıkça kullanılmaktadır.Ben bu kavramı "cezasızlığa inanıyorsunuz, yaratıcılığınızda sınır kalmaz" diye kullanırım.Uzmanlık alanım kamu ihaleleridir. İhalelerin oyun teorisi perspektifinden teorisini, AB ve Türk mevzuatını ve uygulamasını takip etmeye çalışıyorum. Ancak hiçbir zaman ihale usulsüzlüğü aklıma gelmedi ve gelmeyecek.Çünkü ihale yolsuzluğu denilince aklıma hemen Türk Ceza Kanunu'ndaki ihaleye fesat karıştırma suçlarına verilen cezalar geliyor.Ancak bazıları bu Kanunu dert etmiyorlar. Çünkü ihalelerde yaptıkları usulsüzlüklerin cezalandırılmayacağına inanıyorlar.Konu sadece ihale yolsuzluğu da değil.Üst düzey devlet memurları muhalif partilere ve genel başkanlarına sık sık ayar çekiyorlar. Daha yeni bir bakan ana muhalefetin cumhurbaşkanı adayına "edepsiz, ahlaksız" diye hakaret etti.Aynı bakan "yıkın, mahkeme kararı arkadan gelsin" diyebildi.Düşünsenize paraya para demeyen partili büro elemanı kokain çekerken görüntüleniyor. Sorgusunda kolayca pudra şekeriydi diyebiliyor ve serbest bırakılıyor.Bu suçları nasıl işliyorlarÇünkü cezalandırılmayacaklarını biliyorlar.Bu tekil örnekleri bırakalım ve Türkiye'nin genel ahvaline yakından bir bakalım.Nasıl mıGelin başlayalım.CEZASIZLIK TANIMICezasızlık gücün hesap vermeden kullanılmasıdır. En somut haliyle cezalandırılma endişesi duymadan suç işlenmesidir. Uluslararası literatürde bu durumu en iyi "kanunlar enayiler içindir" deyimi açıklamaktadır. İnsan hakları liderlerinin çok çekindikleri bu kavram Dünya genelinde siyasi kurumlarda yükseliş eğilimindedir. Bu kavram güvenlik güçlerinin istismarından ekonomik sömürüye, çevrenin kirletilmesinden insan haklarının ihlaline kadar bir sürü gelişmeye ayna tutmaktadır.Küresel olayları açıklamak için pek çok analitik çerçeve bulunmaktadır. Demokrasiye karşı otokrasi, doğuya karşı batı, küresel kuzeye karşı küresel güney veya sağcılık ve solculuk gibi.Ancak cezasızlık ve hesap verebilirlik arasındaki çekişme Dünya'da olan biteni anlamamıza daha iyi yardımcı olmaktadır.KÜRESEL CEZASIZLIK ENDEKSİEurrasia Group ve the Chicago Council on Global Affairs Küresel Cezasızlık Endeksi (the Atlas of Impunity) yayımlamaktadır. Yeni Endeks Şubat 2023 tarihinde açıklandı.Cezasızlık Endeksi 26 kaynaktan alınan 67 değişkenle hesaplanmaktadır. Endeks beş alanda cezasızlığı ölçmektedir. Hesap verebilir yönetim: Hukukun üstünlüğüne saygı ve vatandaşlara eşit muamele.İnsan hakları ihlali: Uluslararası insan hakları sözleşmelerine bağlılık ve siyasi baskıya mukavemet.Ekonomik sömürü: Yolsuzluk, çalışanlara kötü muamele, ekonomik statü ile sivil ve siyasi özgürlükler arasındaki ilişki.Çatışma ve şiddet: Yurt dışındaki çatışmalara katılım ve ülke içerisindeki şiddetin boyutu.Çevrenin kirlenmesi: İklim krizine katkı, doğal kaynakların tüketimi ve hava kirliliği.Endeks 0 ile 5 arasında değerler almaktadır. 0 en iyi ve 5 en kötü cezasızlık notunu göstermektedir. Endekste 163 ülke bulunmaktadır.Tabii ki bu ülkelerden birisi de Türkiye'dir.Nasıl mıDevam edelim.TÜRKİYETürkiye 163 ülke içerisinde cezasızlık açısından en kötü 37'nci ülkedir. Afganistan liste başıdır. İkinci ve üçüncü sırayı