Çile!..

"Benim engelli bir oğlum var. Bugün 4 taksi kısa mesafe nedeniyle bizi reddetti. Öyle ki çaresizlikten oturup ağladım. Evet, soğukta oturup hüngür hüngür ağladım. İstanbul'da paranızla bile rahat edemezsiniz!.."Okuduğunuza benzer taksi şikayetleri, hemen her gün İstanbul Büyükşehir Belediyesi'ne (İBB) yağıyor. Yetkililer bunları değerlendirip idari yaptırım uyguluyorlar ama bu çabalar, giderek İstanbul'u yaşanmaz hale getiren taksi sorunun çözümüne yetmiyor.Neden miİBB Genel Sekreter Yardımcısı Dr. Buğra Gökçe'nin verdiği bilgilerle anlatayım.Öncelikle "İstanbul'da taksi sorunu mu var, yoksa plaka sorunu mu" sorusuna cevap arayalım ve şöyle düşünelim:Aynı sistem berber ve kuaförlere uygulansa, İstanbul'da berber-kuaför dükkanı sayısı sadece 1000 ile sınırlı tutulsa ve bu 1000 işyeri dışında kimse hizmet sunamasa, ortaya çıkacak tablo nasıl olurŞöyle olur:? Dükkanlar arasında rekabet biter.? Rekabet bittiği için hizmet kalitesi de düşer. ? Dükkan devir ücretleri artar. Çünkü talep fazla, arz sınırlı kalır.? Kısıtlı arzyoğun talep sonucunda korsan berberler ve kuaförler ortaya çıkar.? Piyasa mekanizması bozulur. Talep 16 milyon, berber dükkanı sayısı da 1000 olduğu için müşteri gideceği berberi değil, berber müşteriyi seçer!..? Berber ve kuaför çalışanı çırak, kalfa ve ustaların özlük hakları kötüleşir. Zira çalışılacak dükkan sayısı 1000 ile sınırlı tutulduğundan emekçiler, dükkan sahibinin şartlarına uymaya mecbur olur.Peki bu sorunları dijital uygulama çözebilir miHayır çözemez!..Çünkü hizmet veren yer ve zaman kısıtlı, buna karşılık talep bunun birkaç misli büyüktür.Dükkanlar 724 çalışsa bile 16 milyon insanın talebine yetişmek hiçbir şekilde mümkün olmaz.Sorunu sıkı denetim de çözemez. Çünkü denetim, sorunun temeline değil, uygulamasına müdahale eder.İşte İstanbul'da yaşanan taksi sorununun en kısa yoldan anlatımı aynen böyledir...Yıl 1965İstanbul'un nüfusu: 2 milyon 200 bin.Taksi sayısı: 15 bin 514.Yıl 2022İstanbul'un nüfusu: 16 milyon 34 bin.Taksi sayısı: 18 bin 395.Yani 57 yılda İstanbul'un nüfusu 8'e katlanırken taksi sayısı sadece 2 bin 881 adet artmış durumda!..Bir de diğer dev metropollere bakalım:3,6 milyon nüfuslu Berlin'de 7 bin 500, 8.9 milyon nüfuslu ve toplu ulaşım sisteminin mükemmel olduğu Londra'da 14 bin 600 taksi, 80 bin 500 özel taşıma aracı var.12 milyonluk