Nakşibendilik ve Türkler

KonuyuCübbeli Ahmet Hoca'ya getireceğim.Ama bazı ekleyeceklerim var:Yusuf Hemedani(1048-1140)...Nakşibendi tarikatının farklı birçok silsilesinde ismi vardır. Allah yolunda hizmet için Merv, Buhara, Herat, Semerkant gibi merkezleri dolaşarak halkı İslam'a davet etti. Vefat ettiğinde, arkasındaiki önemli müritbıraktı:Bunlardan biriHoca Ahmet Yesevi, diğeri iseAbdulhalik Gücdivani...Bu iki müridi birbirindenayıranen önemli özellik ise zikirdeki farklılıktı: Yüksek sesli zikir yapan -eserlerini Türkçe veren Hoca Ahmet Yesevi Türkistan'da hizmet vermeye devam ederken,Hanefi mezhebinde sesli zikri mekruh saymasından dolayı sessiz zikri uygun gören Gücdivani ise Özbekistansınırları içerisinde ekolünü yaydı.Ve, 13'üncü yüzyıl...Moğollar, önüne kattığı- kaçırdığı Kalenderi, Haydari, Melameti, Bektaşi gibi sufileri Anadolu'ya sürükledi.Hacı Bektaş-i Veli gibiNakşibendi Hoca Ahmet Yesevi'nin Horasan erenleri Anadolu'yu mesken edindi. Yani demem şu ki:Bektaşilikve daha sonra Nakşibendilik,ilk Türk tasavvuf hareketiYesevilik'ten doğdu. Böylece:Anadolu'daki halk dindarlığı tasavvufi anlam kazandı, kurumsallaşmaya başladı.BÜYÜK SAVRULUŞ1990'ların başı...Refah Partisi lideriErbakan, İskenderpaşa Cemaati şeyhi Mehmet Zahit Kotku'nun damadıEsat Coşan'ın manevi otoritesini tanımadı. Tarikatları cemaatleri dini işlevlerle sınırlayıp siyasi misyonun yalnızpartileriRP tarafından yerine getirilebileceğini belirtti.Bu çekişme, Nakşibendilik üzerine okumalar yapmama sebep oldu. İlk şaşırdığım:Esat Coşan akademisyendi. Doçentlik tez konusu,Hacı Bektaş-ı Veli'nin başlıca eseriMakalatidi! Günümüz Türkçesine çevirdiği bu eseri yıllarca basacak yayınevi bulamamıştı.Nakşibendi İskenderpaşa'ya mensup birinin Hacı Bektaş-i Veli eserini yaymak için yıllarını vermesine şaşırdım. ÇünküMakalat, 13'üncü yüzyılda Hacı Bektaş'ın İslami genel hükümleriTürklerinkendine has yorumuyla işlediği kitap idi.O güne değin bir ezberim vardı;Bektaşiler ile Nakşibendiler arasında-özellikle de Sultan İkinci Mahmut'un Yeniçeri Ocaklarını kaldırıp, Hacı Bektaş-ı Veli dergahı başına Nakşibendi atamasıyla- uzlaşmaz ayrım olduğuna inanıyordum. Esat Coşanezberimibozmuştu!Nakşibendilerin "Türk damarını" keşfe çıktım!Asya'da doğan Anadolu'da büyüyen Nakşibendilik, 19'uncu yüzyıldan itibaren (tıpkı Çaldıran Savaşı sürecinde olduğu gibi) yine Osmanlı Sarayı'nın kabul etmesiyle Kürt tasavvufi hareketi -Kuzey Irak doğumlu- Halidiyeekolüne teslim edildi. Türk tasavvufi hareketler ikinci darbeyiböyle yedi. Ardından:Anadolu erenlerini tasfiye edecek bir egemen güç daha tarih sahnesine çıktı: Arap Vehhabi Selefiler...Özellikle son yıllarda Nakşibendiliksiyasal İslamcılığa yaklaştıkçaSelefileşiyor, Nakşibendilik Selefileştikçe Türkiye'deki İslami hareketleryerelliklerinikaybediyor. Nasıl mıCÜBBELİ HOCA'YA KUMPASHanefilerin itikatta mezhebiMatüridilik,akılcılığı öne çıkaran anlayış... Akıl, bilgi kaynağı ve insana verilmiş ilâhi bir emanetti. Kulun