Finans krizinin sembolü Amerikan doları.Pahalılığınsembolü ise domates fiyatları.Pazardaki-markettekifiyat artışları,genellikle domates zamları örneği üzerinden söyleniyor.Domates, sofraların vazgeçilmesi çünkü...Domates, sosu ve salçasıyla sofraların süsü çünkü...Peki, domates bizim mutfaklara ne zaman girdiPatates, fasulye, mısır, karnabahar, yeşil- kırmızı biber, balkabağı, yer elması gibi domatesin de anavatanı Amerika: Bolivya, Peru'da bulundu, Meksika'da üretimine başlandı.Amerika'nın "keşfinden"200 yıl sonra 17'inci yüzyıl sonunda Osmanlı topraklarına geldi. Öncelikle Saray mutfağının vazgeçilmezi oldu...Bugün bizim gibi İtalyan mutfağında da güçlü domates geleneği var; ama onların bile merakı 18'inci yüzyıl ortasında başladı. Kiİngilizmutfağına girmesi 20'inci yüzyılı buldu.Biz domatesi neden çok sevdik Öyle ki; Asyaİran ve Hintmutfağında pek yok domates!Osmanlı'da ismi "kavata" idi. Bu, tadı dokusu al bibere benzeyenyeşil-boğumlu büyük domates idi. Ne zaman acısı olmayan kırmızı domatesi ortaya çıktı, adını İspanyolcadan aldık:Tomato...Yeşil domatesi de, "kavata" ismini de unuttuk...Bugün kırmızı domates neden zamların sembolü olduDEĞİŞEN KÜLTÜRİnsanlarıntüketim gelenekleriyıllar içinde değişiyor.Sanırım yirmi yıl önceydi:Ağır ekonomik kriz yaşayanArjantin'de halkın süpermarketleri yağmalayıp sadece kahvealdıkları haberini okuyunca şaşırmıştım. Niye sadece kahveSonra öğrendim; Arjantin, Güney Amerika'daki en Avrupa'ya benzeyen ülkesiydi. "Paris" deniyordu. Fransa kültüründen etkilendiği aşikâr...Keza: Arjantin'de ağırlıklı İtalyan göçmen nüfus vardı. Zamanla İtalyanların geleneksel içkisi espresso kahve Arjantinlilerin vazgeçilmezi haline geldi.Dünyada en çok tüketilen kahveninespressoolmasında -İskandinav ülkeleri gibi- Arjantinlilerin payı da var.Ülkede güçlü bir kafe kültürü var. Arjantinliler özelliklesert -acı yapısı ve topraksı tadıyla ile öne çıkan Robusta espresso kahveyi günde mutlaka en az bir kez içiyor.Ülkede zaten espresso dışında başka kahve bulma şansınız pek yok.Arjantinlilerin yağmaladıkları marketlerden neden sadece espresso aldığını anlıyorsunuz:Bireysel kimliğini kahve ile özdeşleştirmişti çünkü...Bireylere, toplumlara derin etki edendeğişen tüketim olgusunun,siyaseti de ne derece etkilediğine gelebilirim artık:AKP 20 YILI HARCADIGenel olarak ihtiyaçların giderilmesi olarak tanımlanan tüketim, sadece iktisadi bir olgu değil; aynı zamanda farklı ülkeler ve toplumlarca benimsenen sosyal ve kültürel değerlerle şekillenen, içinde bulunulan dönemin koşullarına göre değişen toplumsal olgu...Evet, ekonomik krizleri- buhranları sosyolojik boyutuyla da değerlendirmek gerekiyor...Siyaseti de tüketim kültüründen koparmak imkânsız.