Tek parti döneminde kurulaniki muhalifparti:

-Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası (17 Kasım 1924-4 Haziran 1925)

-Serbest Cumhuriyet Fırkası(12 Ağustos 1930-17 Kasım 1930)

İktidardaki CHP ile "danışıklı" kurulup "anlaşmazlık" sonucu tasfiye edildiler.

Keza:

İktidarını ve partisini denetleyecek "muhalefeti" kendi içinde oluşturmak için CHP,21 milletvekilinden meydana gelen "Müstakil Grup" kurdu. Bu da sönük kaldı, gerçek muhalefet işlevi yapamadı, denetleme organı olarak faaliyet gösteremedi. İkinci Dünya Savaşı'ndan hemen sonra kaldırıldıve yerini-Batı'daki siyasi atmosfer gereği- yine "danışıklı" olduğunu düşünebilirizDemokrat Parti(7 Ocak 1946)aldı.

Döneme uygun İsmet İnönü, Değişmez Genel Başkan ve Milli Şef ünvanlarını kaldırdı. Führer, Duçe dönemi bitmişti çünkü

Madem ki, İkinci Dünya Savaşıinsanlık tarihinin ilk ideolojik savaşıydı; siyaset oyunu buna göre oynanacaktı: Faşizm yenilmişti. Sosyalizm hedefti. İnönü'nün safı belliydi; onun kuşağında hep bir Rusya korkusu vardı! Ve bu korkuyla, Batı ideolojisineTanzimatçılığa çark edildi.

1946 itibariyle CHP'nin çark ettiği (IMF, Dünya Bankası, OECD ile ilişkileri vs. vs.)tüm icraatları 1950'den sonra Demokrat Parti sürdürdü.

DP'ye tavır konusunda CHP'deilk kezhizip oluştu:

- CHP DPgizli ittifakından karşı devrimden rahatsız Recep Peker grubu

- Devletçiliğin partiyi ele geçirmesinden rahatsız Faik Ahmet Barutçu grubu

- Batı liberalizmini destekleyen Nihat Erim grubu

35'likler-47'liler, Müfritler (aşırılar), Mutediller (ılımlılar)

İnönü, Peker'i değil, Batı'dan etkilenen -Kasım Gülek gibi-gençliberal 35'ler ekibini destekledi. Peker, başbakanlıktan ayrıldı. ("Faşist" vs diyerek Peker üzerinde karalama faaliyetleri hep sürdürüldü. CHP'yi hep böyle ürküttüler.)

CHP'deki ilk hizipler böyle doğdu ve devamı da geldi. Mesela:

1950 seçim yenilgisinden sonra doğan,15 Mayıs Demokratları! Onlara göre, CHP sadece seçim kaybetmemiş ideolojik inisiyatifi de kaybetti.

Zamanla CHP içindekihizipler -sol rüzgârların da etkisiyle- kökünü ideolojik ayrımdan aldı.

Bu yazı CHP'de hizipler tarihi değil. Hiziplerinpartiye nasıl katkı yaptığı üzerinde tartışma açmak...

Ne zaman CHP'dehizipler güçlense parti yönetimi "sivil toplumculuk", "ortanın solu", "devletçilik" gibi kavramları savunur oldu

Gün geldi hizipler İnönü'yü devirdi. Yenen Ecevit liderliğindeki "