Allah-u Teâlâ şerri yaratır mı

Son yıllarda İslâm'ın etrafında şüphe uyandırmak isteyenlerin "Allah şerri yaratmaz" diyerek güya şerri yaratmanın Allah-u Teâlâ'ya yakışmadığı iddiaları, aslında geçmişte Mutezile'nin "Allah şerri yaratmaz" görüşünün tekrarından ibarettir. Ancak bu iddia günümüzde özellikle deist gençler arasında fazlaca dillendirilmeye başlanmıştır. Aslında bu iddiayla bilinçli bir kafa karışıklığı hedeflenmektedir. Allah-u Teâlâ'nın şerrikötülüğü yaratması ayrı, şerri istemesi ayrıdır. Hayrın ve şerrin yaratıcısı Allah-u Teâlâ'dır. Hayrı ister, şerri istemez ve düzeltilmesi için kullarına misyon yükler. O'nun yapmamızı istediği faydalı işler hayırdır ve bunlara "maruf" denilir. İstemediği kötü işler ise şerdir ve bunlara da "münker" denir. Bundan dolayı "emri bi'l-ma'rûf nehyil ani'l-münkerİyiliği emredip kötülükten sakındırmak" üzerimize farzdır. pushfn('ads'); Allah-u Teâlâ, kullarına "yalan söylemeyin" diye emrederken irade sıfatı, kulun fiiline taallûk eder. İnsan yalan söylerken dili tutulmaz, fiilin icrasında zorunluluk olmaz. "Hırsızlık yapmayın, faiz yemeyin" emrinde de yapılış sırasında eli ve iradesi tutulmaz. Bu, diğer fiillerde de böyledir. Bunun için "Hayır ve şerri yaratan Allah'tır" deriz. Bu "teşrii irade"dir. Allah-u Teâlâ, "bitkinin yaşaması için su gereklidir" diye irade buyurmuşsa su olmadan bitki yaşayamaz. Bu "tekvini irade"dir. Burada unutulmaması gereken, Allah-u Teâlâ'nın "teşrii irade" ile ortaya koyduğu fiillerde "cüz'i irade" vardır ancak âlemin işleyişinde ve insanın hayat çizgisinde "küllî irade" hâkimdir. Hatta, teşrii iradeyle fiillere müdahale edilmez ancak kötülükler, otokontrol ve kurulacak İslâm devletiyle engellenir. Mesela, yalan söyleyenin şahitliği kabul edilmez. "Zina etmeyin" emrine uymayan cezalandırılır. Teşrii irade, iradenin oluşum hengâmında bir müdahalenin olmadığını ifade eder, yoksa insan başıboş bırakılmamıştır. pushfn('ads'); Kur'an-ı Kerim'deki "Allah her şeyin yaratıcısıdır. O, her şeye vekildir" (Zümer, 62) ayet-i kerimesi her şeyin Allah-u Teâlâ tarafından yaratıldığını bildirmektedir. Allah-u Teâlâ, hem hayrı hem şerri yaratmamış olsaydı, imtihan olmaz, cennet ve cehennem gibi iyilik ve kötülüklere karşı varış mekânlarımız olmazdı. İnsan bir kötü fiili yapacağı zaman Allah-u Teâlâ o fiili yaratır, engellemez. Mesela, hırsızlık yapacak kişinin elini hareketsiz bırakmaz, vücudunun gücünü kesmez. Yalan ve iftira atacak bir kişinin dili tutulmaz. Bu bütün kötü fiiller için geçerlidir. Hatta bir kişi Allah-u Teâlâ'yı inkâr edecek olsa, Peygamberini yalanlayacak olsa yine o kötü fiilin oluşum aşamasında müdahale yoktur. Bu, insanın özgür iradesini kullanarak, imtihanı kazanması veyahut kaybetmesini, iyilikten yana mı yoksa kötülükten yana mı yer alacağını, mümin mi yoksa kâfir mi, adil mi yoksa zalim mi olacağını belirlemek için en etkili yöntemdir. Kur'an-ı Kerim'deki kâfirlere mühlet verildiği ve mühletin bitiminde cezalandırılacağı hakkında şöyle buyrulmaktadır: "Bir de kâfirler, kendilerine mühlet verişimizi, sakın kendileri için hayır sanmasınlar. Biz onlara sırf günahlarını artırsınlar diye mühlet veriyoruz. Onlara, aşağılayıcı bir azap vardır" (Al-i İmran, 178). Zalimler için ise, "(Ey Resulüm!) Sakın, Allah'ı