Bugün bayram, bugün bayram şekeri tadında bir yazı yazmak istedim. Ancak pek öyle olmadı. Bayram şekeri tadında başlayan yazının, sonunda ağızda mayhoş ve acı bir tat bıraktığını peşinen söylemeliyim.Bugün sizlere, THK Etimesgut Uçak Fabrikası'nda Türk mühendislerce tasarlanıp üretilen ve 1951'de Danimarka'ya satılan bir Türk uçağının gerçek öyküsünü anlatacağım.Nasıl yani Dediğinizi duyar gibiyim!Her şeyi en başından anlatayım:THK-5, Kanat açıklığı 14.64 m, uzunluk 10 m, yükseklik 3.10 m, boş ağırlık 1335 kg, azami hızı 220 km-saat, uçuş yüksekliği 4000 m.ATATÜRK'ÜN YERLİ UÇAK HAYALİCumhuriyetin ilanının üzerinden iki yıl kadar zaman geçmişti. Yıl 1925'ti. Bir gün Atatürk, Bolu milletvekili Cevat Abbas (Gürer)'i çağırdı. Bir havacılık cemiyeti kurmasını istedi. "Hayalini geniş tut, uçak yapmayı bile düşün" dedi.Atatürk'ün emriyle 16 Şubat 1925'te dünyadaki ilk sivil havacılık kuruluşlarından biri Türk Tayyare Cemiyeti Türk Hava Kurumu (THK) kuruldu. Atatürk'ün himayesindeki cemiyetin kuruluş amaçlarını da bizzat Atatürk belirledi.THK Etimesgut Uçak Fabrikası'nda üretilen, yerli uçakların ihraç edilmesine izin veren Bakanlar Kurulu kararı (1951)THK'nın ilk amacı uçak fabrikaları kurmaktı. THK Nizamnamesinde "Türk milletinin en öncelikli olarak yapması gereken tayyare fabrikası kurmaktır..." deniliyordu.Atatürk, 1 Kasım 1937'deki meclis konuşmasında, "Bütün uçaklarımızın ve motorlarının ülkemizde yapılması ve savaş hava endüstrimizin de bu temele göre geliştirilmesi gerekir" diyerek kendi yerli uçak fabrikalarımızı kurmamızı istedi. Bu onun ölmeden önceki son vasiyetlerinden biriydi.Atatürk'ün isteği doğrultusunda Erken Cumhuriyet Dönemi'nde kendi uçak fabrikalarımızı kurduk.TOMTAŞ Kayseri Uçak Fabrikası (1926-1950)Atatürk, THK'nın kuruluşundan 8 ay kadar sonra Kayseri'de bir uçak fabrikasının kuruluşu için direktif verdi.15 Ağustos 1925'te Türkiye Cumhuriyeti ile Alman JUNKERS (Junkers Uçak Fabrikası Anonim Şirketi) arasında yapılan bir anlaşma ile TOMTAŞ (Tayyare ve Motor Türk Anonim Şirketi) kuruldu. Şirketin sermayesi yaklaşık 3,5 milyon liraydı. Şirketin başına Refik Koraltan geçirildi.THK da TOMTAŞ'a 125.000 lira sermayeyle katıldı. Almanya ile yapılan anlaşmaya göre TOMTAŞ, Kayseri'de üretim ve montaj için, Eskişehir'de ise bakım ve onarım için birer fabrika kuracaktı.Kayseri Uçak Fabrikası'nın kurulması için gereken malzemeler Almanya'dan getirildi. Almanya'dan İskenderun'a gemiyle getirilen malzemeler, İskenderun'dan Ulukışla'ya trenle, Ulukışla'dan Kayseri'ye de kağnı ve develerle taşındı. 1926'da Kayseri ve Eskişehir uçak fabrikaları inşa edildi.Kayseri Uçak Fabrikası'nda üretilen ilk Fledgling marka 1401 kuyruk numaralı uçak, Atatürk'ün isteğiyle İran Şahı'na hediye edildi. (1932)TOMTAŞ-Kayseri Uçak Fabrikası, 6 Ekim 1926'da devlet töreniyle açıldı. TOMTAŞ kurulduğunda dünyanın en büyük uçak fabrikalarından biriydi. Fabrika, 50 Türk, 120 Alman personelle çalışmaya başladı. Buradaki Türk personelin bir bölümü eğitim için Almanya'ya gönderildi.Fabrika açıldıktan kısa süre sonra Türk-Alman ortaklığında bazı sorunlar çıktı. Çıkan anlaşmazlıklar nedeniyle 28 Haziran 1928'de TOMTAŞ'ın faaliyetleri sona erdi. Alman Junkers firması hisselerini 520.000 TL bedelle THK'ya devredip ortaklıktan çekildi.1930'da Kayseri Uçak Fabrikası MSB'ye devredildi. 1931'de yeniden açılan fabrikada Amerikan Curtiss Hawk, Curtiss Fledgling, Alman Gotha, Polonya P.Z.L, İngiliz Miles Magister tipi uçakların üretimi ve montajı yapıldı. Kayseri Uçak Fabrikası'nda -TOMTAŞ dönemi dâhil- 1926-1942 arasında 212 uçak, 27 planör üretildi. Ayrıca 1937-1947 arasında 24 tip uçak fasbatı ve 14 tip motor revizyonu yapıldı. (Osman Yalçın, Türk Hava Harp Sanayi Tarihi, s. 129-132, İsmail Yavuz, Mustafa Kemal'in Uçakları, s. 38)THK Etimesgut Uçak Fabrikası Ar-Ge bölümüKayseri Uçak Fabrikası'nda üretilen ilk Fledgling marka 1401 kuyruk numaralı uçak, Atatürk'ün emriyle İran Şahı'na hediye edildi. Uçak Pilot Yüzbaşı Enver Akoğlu tarafından 1932'de Tahran'a götürüldü.1950'den itibaren Kayseri Uçak Fabrikası Hava İkmal Merkezine dönüştürüldü. Burada Hava Kuvvetleri Komutanlığına ait çeşitli onarım ve revizyonlar yapıldı. (Yavuz, s.38)THK Etimesgut Uçak Fabrikası (1942-1952)1940'lara gelindiğinde Türkiye Cumhuriyeti, yetişen teknik elemanlar, genç mühendisler, Kayseri ve Yeşilköy Makinist Mekteplerinde yetişen genç makinistlerle kendi uçağını kendisi yapabilir duruma gelmişti.1941'de Ankara'da THK Etimesgut Uçak Fabrikası, 1947'de Ankara'da THK Gazi Uçak Motoru Fabrikası kuruldu. 1950'de Ankara Rüzgâr Tüneli tamamlandı.1939-1940 yıllarında inşası tamamlanan ve 1941 yılında açılan THK Etimesgut Uçak Fabrikası yaklaşık 14.000 m2 yüz ölçümüne sahipti. Fabrika, 8 milyon liraya mal oldu.1942'de 113 mühendis ve 211 teknisyen ile çalışmaya başladı. 1945'te fabrikanın çalışan sayısı 945 kişiye yükseldi. Fabrikada 27 de yabancı çalışan vardı. II. Dünya Savaşı sonrası yabancılar ülkelerine dönünce 1947'de yabancıların sayısı 4'e indi. 1948'den itibaren fabrikada yabancı kalmadı.THK Etimesgut Uçak Fabrikası. 1941'de inşaatı biten fabrika 1942 yılında 113 mühendis, 211 teknisyen ve işçiyle üretime başladı.THK Etimesgut Uçak Fabrikası'nda genç Türk mühendisleri kendi özgün uçak modellerini tasarlayıp yaptılar.THK Etimesgut Uçak Fabrikasında "Dizayn Ofisi" olarak adlandırılan Ar-Ge bölümünde 1945'te 6 yüksek mühendis, 4 mühendis ve 2 teknik ressam görev yapıyordu. Fabrikada 1941-1950 yılları arasında THK-1, THK-3, THK-4, THK-6, THK-7,THK-8,THK-9, THK -13 Planör modelleri; THK-2, THK-5,THK-10, THK-11, THK-12, THK-14, THK-15 uçak modelleri tasarlanıp üretildi. THK-16, jet uçağı projesi ise tasarım olarak kaldı, hayata geçirilemedi. Bu fabrikada 1942-1952 arasında Türk tasarım 126 adet uçak üretildi.THK Etimesgut Uçak Fabrikası, 1947'den itibaren sorunlar yaşamaya başladı. II. Dünya Savaşı sonrasında Amerika, savaştan kalan uçaklarının bir kısmını "hibe" olarak Türkiye'ye verince, THK Uçak Fabrikası'nın üretim kapasitesi gittikçe düştü. THK, 1948'de bu konudaki sıkıntılarını 16 sayfalık bir raporla dönemin başbakanına bildirdi. Ancak sorunlar çözülmedi. Fabrika, 1952'de MKEK'e devredildi. Amerikan uçaklarının alınması nedeniyle fabrikada uçak üretimi iyice azaldı. Bu dönemde fabrikada üretilen UĞUR-IV adlı uçaktan 3 adet Ürdün'e hediye edildi. (Yalçın, s.151;166) Fabrika birkaç yıl içinde kapatıldı.İhraç Edilen İlk Uçağımız: THK-5A Ambulans UçağıTHK Etimesgut Uçak Fabrikası'nda Türk mühendislerce tasarlanıp üretilen özgün modellerden biri de THK-5'ti.THK-5: İki motorlu bir uçaktı. Ambulans uçak olarak kullanıma uygundu. Uçak, iki hasta, bir doktor, iki pilot taşıyabiliyordu. Uçağın tasarımına 1945'te başlandı. Uçakta iki adet 130 beygir gücünde