AYM'yi bekleyen kritik bir karar

Yargıtay'ın hakkındaki mahkûmiyet kararlarının bir bölümünü onayladığı CHP İstanbul İl Başkanı Canan Kaftancıoğlu'nun durumunu konu alan dünkü yazımız, dosyanın bundan sonraki aşamada Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) gideceğine ve son sözü yüksek mahkemenin vereceğine dikkat çekiyordu. Yazımız, AYM içtihatları çerçevesinde "Devlete katil diyebilir miyiz" sorusuyla bitiyordu.Bu sorunun nedeni, Kaftancıoğlu'nun Yargıtay tarafından onanan mahkûmiyetlerinden birinin, Türk Ceza Kanunu'nun 301'inci maddesinde düzenlenen "Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ni alenen aşağılamak" suçu kapsamında olmasıydı. Bu hüküm, 2013 ve 2014 yıllarında paylaştığı bazı tweet mesajlarında devleti "katil" olarak nitelendirmesiyle ilgilidir.TCK'nin 301'inci maddesi, "Türk milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devleti'ni, Türkiye Büyük Millet Meclisi'ni, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti'ni ve devletin yargı organlarını alenen aşağılayan kişi, altı aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır" hükmünü taşıyor.AYM'NİN 'DENİZ KARADENİZ' KARARI AYM'nin muhtelif kararlarına bakıldığında, siyasi partiler ve özelde iktidarda bulunan partiler açısından bu nitelendirmenin yapılmış olmasını ifade özgürlüğü içinde değerlendiren bir çizginin yerleşmiş olduğunu görüyoruz.Haberin DevamıBu çizgiye örnek olarak, AYM Genel Kurulu'un 2020 yılı şubat ayında 10'a 6 oyçokluğuyla aldığı "Deniz Karadeniz ve Diğerleri Başvurusu" kararı gösterilebilir.AYM, bu dosyada 2014 yerel seçiminden önce Edirne'de Özgürlük ve Demokrasi Partisi (ÖDP) binasında "Katil, Hırsız AK Parti" pankartının asılması üzerine kolluk kuvvetleri tarafından yapılan tasarrufları ve bu eylemin sorumluları hakkında dava açılmasını ifade özgürlüğünün ihlali olarak görmüştür.Mahkeme, bu ayrıntılı kararında siyasi partilerin, özellikle iktidarda bulunmanın imkânlarına sahip olanların, kendilerine dönük haksız sözel saldırılar söz konusu olduğunda şiddete teşvik içermedikçe "Kamu gücünü kullanan otoritelerin ceza soruşturma ve kovuşturmalarına başvurma konusunda kendilerini sınırlandırmaları gerektiğini" vurgulamıştır.AYM, keza bundan iki ay önce aldığı içerik olarak benzer bir dosya olan "Ayhan Algül ve Diğerleri Başvurusu" kararında da aynı bakışı büyük ölçüde tekrarlamıştır.FAİLİ MEÇHULTARTIŞMALARINIHATIRLAMAK Buna karşılık tespit edebildiğimiz kadarıyla AYM'nin bu nitelemenin doğrudan devlete yöneltildiği bir durum çerçevesinde önüne gelen bir şikâyet ve bunun sonucu aldığı bir karar yoktur. Dolayısıyla, mahkemenin siyasi partiler açısından yerleştirdiği bir içtihadı, aynı niteleme devlete yönelik kullanıldığında nasıl değerlendireceği sorusu gündeme geliyor.Haberin DevamıTabii bu noktada önemli bir hususu da teslim etmemiz gerekiyor. Kabul edelim ki Türkiye'de devletin faili meçhuller başlığındaki sicili itibarıyla son derece sıkıntılı, rahatsız edici bir geçmişi var. Susurluk skandalı çerçevesinde karanlıkta kalan cinayetler bu bağlamda verilebilecek çarpıcı bir örneklerden sadece biridir.Dolayısıyla siyaset alanı her zaman faili meçhul tartışmalarıyla geçmiş olan Türkiye'de AYM'nin bu başlıkta alacağı karar önem taşıyacaktır.Muhtemeldir ki AYM de bu kararı değerlendirirken Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) içtihatlarını göz önünde bulunduracaktır.AİHM'NİN 'CASTELLSİSPANYA'İÇTİHADIAİHM'nin devlete dönük eleştiriler karşısında ifade özgürlüğünün sınırlarını ne kadar geniş tuttuğu konusunda sayısız örnek vermek mümkün.