İnternet devrinde rıza üretimi

Kitleleri kontrol altında tutmak, otoritenin meşruiyetine ikna etmek, toplumsal bilinci inşa etmek ve rıza üretmek siyasal iktidarların tarih boyunca temel amaçları arasında yer almıştır.Modern öncesi toplumlarda hegemonya ve rıza üretim aracı olarak kullanılan masallar, efsaneler ve millidini ögeler yüz yüze iletişimle aktarılmıştır.Modern dünyada ise bunlar sıkı sıkıya kontrol edilen kitle iletişim araçları üzerinden halka ulaştırılır.İktidarlar, yönettikleri nüfus büyüdükçe kitleleri ikna için baskı ve şiddetin ötesinde, daha ideolojik vasıtalara ihtiyaç hissederler. Toplumda özgürlük, demokrasi, çoğulcu anlayış gelişip yerleştikçe alternatif "meşruiyet inşası araçları" bulmak gerekir.Bir "demokrasi" olduğu iddiasını sürdüren rejimlerin yöneticileri, geniş toplum kesimlerinin onayını alabilmek için, açıkça zora ve şiddete başvurmadan, gerçekleri çarpıtarak, çeşitli iletişim kanalları üzerinden bir anlatı geliştirir, adeta bir "paralel hakikat" kurgularlar.İktidarın kurulması ve sürdürülmesi sürecinde, ideolojik olarak toplumsal ve bireysel seviyede hâkim ideolojiyi üretme çabalarını, İtalyan düşünür Gramsci 'hegemonya', Fransız filozof Althusser 'devletin ideolojik aygıtları' kavramlarıyla ele almıştır.Çağımızın en önemli entelektüelleri arasında sayılan, modern dilbilimin babası, 1928 doğumlu Noam Chomsky ise bu propaganda modeline "rızanın imalatı" ismini vermektedir.Medya, kendisini denetleyen ve finanse eden güçlü toplumsal aktörlerin çıkarlarına hizmet etmeye mecburdur.Çeşitli çıkar odaklarının temsilcileri, seçtikleri gündemleri ve görüşleri, kaba müdahalelerle değil, kendileriyle uygun çizgide düşünen medya çalışanları istihdam etmek suretiyle öne çıkarırlar.Hangi gelişmenin nasıl değerlendirildiği, nasıl sunulduğu kadar, hangi gelişmelerin göz ardı edildiği, kitlelerin dikkatinden kaçırıldığı da önemlidir.Bu propaganda modelinin içinde; tam kontrol edilemeyen medya unsurlarının kameralarını odakladıkları konuları seçme ve onlara dair haberleri ele alma tarzından şikâyetçi olma, yani "tepki üretme" de bulunur. Böylece tüm medya organları mütemadiyen baskı altında tutulur.Olan bitenlerle ilgili olarak iktidar tarafından üretilen "paralel hakikati" yahut "resmi görüşü" teyit edecek "uzmanları" bulup ileri sürerek belli bir ideolojik pozisyonu empoze etmek de "rıza üretiminin" mühim bir parçasıdır.Rıza üretimi yapmak üzere kolları sıvayan iktidarlar, (güya demokratik tutumları gereği) tüm bilgi akışını kontrol etmedikleri illüzyonunu oluşturabilmek için, belirledikleri sınırlarda kalma şartıyla kendilerine muhalif bir medyaya ve haber