Osmanlı Devleti'nin çöküş günlerinden Cumhuriyet dönemine miras kalan "kaht-ı rical" kelimesi bugünün Türkçesine basitçe "adam yokluğu" ve ya "adam kıtlığı" diye çevrilebilir.

Özellikle devletin yüksek makamlarında görevlendirilmek üzere, iyi yetişmiş, bilgili, zeki, ahlaklı, motive, becerikli ve güvenilir kimselerin bulunamadığından yakınanların başvurduğu bir tabirdir bu.

"Kaht-ı rical" sık sık başarısızlıklara mazeret olarak ileri sürülür.

Acaba gerçekten bir "adam kıtlığı" problemimiz var mı Bu, geçerli bir mazeret mi

Bakalım

Türkiye, dünyada hatırı sayılır nüfusa sahip ülkelerden biri.

Bu kalabalık nüfusun zeka açısından "üstün" sayılabilecek yüzde biri bile yüzbinlerce kişi ediyor.

Aranan, arzulanan nitelikte kişilerin yetişmesi için okullarımız, destek programlarımız var.

Osmanlıdan bu yana gençlerimiz arasından temayüz edenleri seçip, ülke içinde sağlayamadığımız yüksek nitelikli eğitimi alsınlar diye dünyanın gelişmiş ülkelerine gönderiyoruz.

İstediğimiz eğitimi alıp yurda dönenlerin mühim bir kısmını, öğrendiklerini aktarsınlar diye yüksek öğretimde istihdam ediyoruz.

Yurtdışında çeşitli işlerde çalışıp beynelmilel tecrübeler kazanan evlatlarımızı getirip bürokrasinin önemli koltuklarına oturtuyoruz.

Fakat ekonomide, adalette, bilimde, sanatta, sporda hasretini çektiğimiz yüksek nitelikli kadroları bir türlü kuramıyoruz.

Belki de asıl problemimiz bir "kaht-ı rical" problemi değil!

Belki de aslında iyi yetişmiş insan falan istemiyoruz!

Belki de asıl problemimiz, kitlelerin ve iktidar sahiplerinin iyi yetişmiş insanlara güvenmemesi, onları "kendilerinden" saymaması, hatta bir noktadan sonra onları kendilerine yönelen bir tehdit unsuru, hatta düşman gibi görmesi.

Bugün nüfusumuzun yüzde doksanından fazlası şehirlerde ikamet ediyor olsa da çoğunluğu hala "köylü refleksleri" veren bir toplumuz.

Yeniliklere kapalı olmak, çeşitliliğe tahammülsüzlük, kendinden görülmeyene düşmanlık, köylülüğün önde gelen alamet-i farikalarından.

Yeni ufuklara açılıp daha önce görmediği bilgilerle beslenerek gelişen dimağların, ilk hareket ettikleri noktaya "yabancılaşmaları" kaçınılmaz Eşyanın tabiatı gereği bu böyle.

Mesela yurtdışında ilahiyat doktorası yapan, birkaç dil bilen, dünyanın en önde gelen ilahiyatçıları ile oturup kalkan birinin Anadolu'daki herhangi bir kasaba imamı ile aynı bilinç ve bilgi düzeyini paylaşması beklenebilir mi

Yahut Marx, Simmel, Weber, Durkheim, Spencer, Pareto, Parsons, Goffman, Mills, Foucault, Veblen, Bauman, Baudrillard, Beck, Bell gibi düşünürlerin fikirleri ile senelerce haşır neşir olan bir sosyal bilimcinin dünyayı imam hatip mezunu bir kasaba politikacısının gözüyle okumaya devam etmesi mümkün olabilir mi