Sitelerde çatıda elektrik üretip fazlasını satmak mümkün mü Vatandaş ya da bir şirket kendi çatısına arazisine güneşten elektrik sistemi kurup üretebilir. Fazlasını satabilir. Ama site yönetimlerinin güneş enerjisi tesisi kurup elektrik üretmeleri için mevzuat değişikliği gerekiyor. ELEKTRİK faturalarındaki artış insanları farklı çözümler aramaya itiyor. Kimi tasarruflu ampulle, kimi fazla lambaları söndürüp elektrikli ev aletlerini daha az kullanarak faturaları düşürmeye çalışıyor. Bu bireysel ve geçici çözümler dışında apartman veya sitede "Kendi elektriğimizi güneşten üreterek, elektrik maliyetimizi azaltabilir miyiz Hatta üretilen elektriğin fazlasını satarak, gelir elde edebilir miyiz" şeklinde sorular geliyor. Bu konunun idari, mali, hukuki birçok boyutu var. Hukuki boyuta ilişkin sorularınızı kat mülkiyeti hukuku uzmanı İstanbul Barosu avukatlarından Mustafa Şeref Kısacık yanıtladı.1) Site ve apartmanlarda güneş enerjisi sistemiyle elektrik üretmek için yasal bir düzenleme var mıAvukat Kısacık: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'nun internet sayfasına girdiğinizde bu konudaki yasal düzenlemeleri (nereye, nasıl, hangi belgelerle başvuracağınızı) ayrıntılı olarak bulabilirsiniz. Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği (12 Mayıs 2019 tarih ve 30772 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan) ve ilgili mevzuata göre apartman ve sitede bu tesisin kurulması mümkündür. Ancak konuyu Kat Mülkiyeti Hukuku açısından ayrıca incelemek gerekmektedir. Diğer yasal düzenlemeler izin verse de daha özel nitelikteki bir yasal düzenleme olan Kat Mülkiyeti Kanunu (KMK) izin vermeyebilir veya bazı kurallara bağlanmış olabilir.SORUN, MEVZUAT DEĞİŞİKLİĞİYLE AŞILABİLİR2) Site yönetimleri güneş enerjisi sistemi kurup elektrik üretebilir miSite yönetimlerinin tüzel kişiliğinin olmaması sorun yaratabilir. İlgili yönetmeliğe göre elektrik enerjisi üretebilecekler tanımlanırken, "gerçek ve tüzel kişi" denilmektedir. Apartman ve site yönetimlerinin "tüzel kişiliği" olmadığı için ilgili kurumlar muhatap olarak kabul etmeyebilirler. Bu sorunu aşmak için KMK'de yapılacak bir değişiklikle apartman ve site yönetimleri "tüzel kişi" olarak kabul edilebilir. Ya da ilgili yönetmelikte bir değişiklik yapılarak, apartman ve site yönetimleri de elektrik enerjisi üretebilecek kişiler arasında kabul edilebilir. Bu sorun mevzuat değişikliği ile aşılabilir.BİNA TEK KİŞİ VEYA ŞİRKETE AİT İSE3) Binanın tamamı şahsın veya şirketin ise veya binanın çatı katındaki malik kendi adına tesis kurmak istiyorsa sorun çıkar mıBu durumda herhangi bir sorun çıkmaz. Çünkü burada tesisi kuracak olan gerçek veya tüzel kişidir ve binanın tamamı kendisinindir. Herhangi bir sorun çıkmadan, apartman veya site yönetimlerinin böyle bir tesis kurabilmesi için "tüzel kişi" olarak kabul edildiklerini veya ilgili yönetmelikte yapılacak bir değişiklikle apartman ve site yönetimlerinin elektrik üretim tesisi kurmalarına izin verildiğini varsayararak konuyu KMK açısından değerlendireceğiz. Çünkü bu sorun er geç çözülecek. Çözülmek zorunda. Enerji fiyatlarının pahalılığı karşısında binlerce kişinin yaşadığı devasa sitelere bu hakkın verilmemesinin hiçbir haklı gerekçesi olamaz.ÇATIYA ZARAR VERMİYORSA İZNE GEREK YOK4) Bir kat maliki çatıya güneşten elektrik üretim sistemi kurmak isterse diğerlerinin iznini almak zorunda mıBir kat maliki ya da çatı katında oturan kişi kendisine özgülenen ve sadece kendisinin kullandığı terasta böyle bir tesisi kuracaksa, kuracağı tesis binanın görsel görünümünü etkilemiyor ve binanın statiğine hiçbir zarar vermiyorsa apartman yönetimi ve diğer komşularından herhangi bir izin almasına gerek olmadan böyle bir tesisi kurabileceği görüşündeyim. Bu konu henüz yeni olduğu için çatıya güneşten elektrik üretecek tesis konulması ile ilgili bir Yargıtay kararı olduğunu sanmıyorum. Ancak Yargıtay'ın güneş enerjisi sistemi ile ilgili kararları bize ışık tutabilir.YARGITAY NE DİYOR5) Yargıtay'ın güneş enerjisi sistemi kurulması konusundaki kararı nasılZira güneş enerjisi sistemi kurmakla, elektrik üreten sistemi kurmak özü itibarıyla aynı amaca hizmet etmektedir. Hemen hemen her açıdan benzer bir tesistir. Yargıtay kararlarına göre hiçbir karara gerek olmadan isteyen kat maliki çatıya güneş enerjsi sistemi kurabilir.UYULACAK KRİTERLER NELER6) Bu sistemi kurmak isteyen kat maliklerinin dikkat etmesi gereken kriterler nelerdirÇatı, apartmanın ortak alanıdır. Her malikin arsa payı oranında burayı kullanma hakkı vardır. KMK 16 gereğince kat malikleri ana gayrimenkulün bütün ortak yerlerine, arsa payları oranında, ortak mülkiyet hükümlerine göre malik olurlar. Kat malikleri aralarında aksine sözleşme yoksa ortak yerlerde arsa payı oranında kullanma hakkına sahiptirler. Ancak, ortak alanlarda 45 kat malikinin yazılı rızası olmadan herhangi bir tesis yapılamaz.Kural bu olmakla birlikte Yargıtay'ın yerleşik uygulamalarına göre; bir kat maliki, diğer maliklerin alacağı herhangi bir karara gerek olmadan, çatıya güneş enerjisi sistemi kurabilir. Yargıtay kararlarında güneş enerjisi sistemi için özel bir uygulamaayrıcalık söz konusudur. Herhangi bir izne gerek yoksa da çatıya güneş enerjisi sistemi kuran malikin aşağıda belirtilen hususlara dikkat etmesi gerekir:Kurulacak güneş enerjisi sistemikonulacak paneller binaya statik olarak zarar verici boyuttaağırlıkta olmamalıdır.Sistemi kuran malikin arsa payı ile orantılı bir şekilde yer işgal edilmelidir. Örneğin, o malikin arsa payı 10100 iken çatının güneş enerjisi kurmaya uygun alanının yarısını kullanmamalıdır. En fazla onda bir alanı kullanmalıdır.Diğer malikler de güneş enerjisi sistemi kurmak istediğinde, onlara da yeterli alan bırakılmış olmalıdır.Güneş enerjisi sistemini kurarken ve kullanırken; çatıya, diğer bağımsız bölümlere zarar vermemelidir.Zarar vermişse bu zararı karşılamalıdır. Benzer bir zararın daha ortaya çıkmaması için gerekli önlemleri almalıdır.Güneş enerji sistemi tekniğine uygun yapmalıdır.Düzenli olarak bakım-onarımı yapılmalıdır.Tüm maliklerin ileride güneş enerjisi sistemini kuracak olması halinde dahi binanın taşıyıcı sistemine zarar verilmeyecek olması gerekir. Yargıtay 20. Hukuk Dairesi'nin 16 Aralık 2019 tarih ve 45347493 ve 20 HD'nin 14 ocak 2019 tarih ve E 20172578 K 201915 sayılı kararları vb nitelikte birçok kararı maliklerin çatıya yukarıda belirtilen kurallara uyulmak kaydıyla güneş enerjisi sistemi kurulabileceği yönündedir.YÖNETİCİ KURABİLİR Mİ7) Apartman veya site yöneticisi kurabilir miEğer mevzuat değişikliği yapılırsa kurabilir. Apartman ve sitelerde