EYT'de 1999 tarihini öne çekmek için üç yol

EYT düzenlemesi, 8 Eylül 1999 ve öncesinde ilk kez sigortalı olmuş kişiler için geçerli olacak. Ancak bu tarihi öne çekmek için üç yol bulunuyor: Mevcut kanunun izin verdiği süreyi borçlanmak, silinen hizmetlerin ihyası ve hizmet tespit davası... Emeklilikte yaşa takılanlar ile ilgili düzenleme için gözler aralık ayına çevrildi. Önceki gün Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Bilgin'in açıklamaları ile takvim netleşmiş oldu. Düzenleme aralık ayında Meclis gündemine gelecek ve ocak ayı itibarıyla yasalaşacak. Sonrasında ise gerekli koşulları sağlayan kişiler için emeklilik nedeniyle istifa süreci başlayacak. Diğer taraftan düzenlemenin yalnızca 8 Eylül 1999 ve öncesinde ilk kez sigortalı olmuş kişileri kapsayacak olması nedeniyle borçlanma ile bu tarihin öne çekilip çekilemeyeceği ve esnetilen şartların borçlanma ile sağlanıp sağlanamayacağı merak ediliyor.KİMLER EMEKLİ OLACAKYapılacak düzenleme bir defaya mahsus bir düzenleme olmayacaktır. Dolayısıyla kolaylaştırılan şartlar 8 Eylül 1999 ve öncesinde ilk kez sigortalı olmuş kişiler için geçerli olacak ve bu kişiler yeni şartları sağladıkları tarihte emekli aylığı başvurusunda bulunabileceklerdir. Bu kapsamda kolaylaştırılmış şartların hemen 1 Ocak 2023 itibarıyla sağlanması şart değil. Bu yeni şartlar ne zaman sağlanırsa bu tarihte emekli aylığı başvurusunda bulunulabilir. Bakan Bilgin de bu kapsamda hemen emekli olabilecek 1.5 milyon kişinin bulunduğunu ifade etti.GİRİŞ GERİ ÇEKİLEBİLİR MİEYT ile ilgili yapılacak düzenleme ilk kez 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigortalı olmuş kişileri kapsayacağı için ilk kez sigortalı olunan tarihi geri çekmek için yapılabilecek ne var sorusu akıllara geliyor. Bu konuda üç alternatif söz konusu. Birincisi borçlanma, ikincisi ihya, üçüncüsü ise hizmet tespit davası. Borçlanma kanunun izin verdiği sürelerin borçlanılarak bazı borçlanma türlerinde ilk kez sigortalı olunan tarihin geri çekilmesini sağladığı için 9 Eylül 1999 ve sonrasında ilk kez sigortalı olmuş kişiler için düzenlemenin kapsamında olma ihtimali sağlayabilir. İhya ise toptan ödeme ile primlerini SGK'dan almış ya da Bağ-Kur borcunu ödemediği için silinen hizmetleri olan kişilerin bu primleri geri ödeyerek hizmetlerini canlandırması ile düzenlemeden yararlanmasını sağlayabilir. Hizmet tespit davası ise 8 Eylül 1999 ve öncesinde sigortasız çalıştırılan kişiler için dava yoluyla bu çalışmaların tespiti ve girişin bu tarih öncesine çekilmesini sağlayacaktır. Ancak hizmet tespiti davalarında hak düşürücü 5 yıllık süre söz konusu. Diğer yandan işe giriş bildirgesi verilmiş olması halinde bu süre uygulanmıyor. Dolayısıyla bu durumda olan kişilerin kendi özel durumlarını değerlendirerek dava yoluna gidip gitmeyeceklerini düşünmeleri yerinde olacaktır.KİMLER BORÇLANABİLİRSigortalıların bazı durumlarda hizmet borçlanması yapabilirler. Askerlik, doğum, yurtdışı, fahri asistanlık, avukatlık stajı gibi durumlarda sigortalılar prim ödenmemiş süreler için kendileri borçlanma yaparak prim ödeme gün sayılarını artırabilirler. Bazı borçlanmalarda ise borçlanma yapılan gün sayısı kadar sigortalılık süresi geri gider. Örneğin ilk kez 1 Ocak 2000 tarihinde sigortalı olmuş bir kişi, askerliğini 1 Ocak 2000 öncesinde 18 ay yapmış ise 4 aylık askerlik borçlanması ile sigortalı olduğu tarihi 4 ay geri çekebilir. Aynı durum; sigortalı olmaksızın doktora öğreniminde veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirilen normal doktora veya uzmanlık öğreniminde geçen sürelerinin, sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal stajda geçen sürelerinin, hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen sürelerinin, sigortalı olmaksızın, 1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanun'a göre yurt dışına gönderilen ve öğrenimini başarıyla tamamlayarak yurda dönenlerden yükümlü bulunduğu mecburi hizmet süresini tamamlamış olanların, yurt dışında resmî öğrenci olarak geçirmiş oldukları öğrenim sürelerinin 18 yaşının tamamlanmasından sonraki döneme ait olan kısmının borçlanılmasında da söz konusudur.BORÇLANMA NASIL YAPILACAKBorçlanmaya konu süresi bulunan kişiler, sigorta girişlerini 8 Eylül 1999 ve öncesine çekmek için borçlanmalarını bir an önce yapmalılar. Borçlanma yapacak kişilerin borçlanmaya konu sürelerini ispatlayan belgelerle birlikte SGK'ya başvurmaları gerekiyor. E-Devlet üzerinden de borçlanma mümkün. Borçlanma talep eden kişi gerekli belgeleri SGK'ya ilettikten sonra SGK borçlanılacak gün sayısına göre borçlanma bedelini çıkartıyor. Borçlanma bedelinin alt limiti asgari ücret, üst limiti ise asgari ücretin 7,5 katı. 2022 yılının ikinci altı ayı itibarıyla bir günlük borçlanmanın en düşük tutarı 69,02 TL. Bu çerçevede 6 aylık askerlik borçlanması yapacak kişinin en az 12.424 TL SGK'ya ödeme yapması gerekiyor. Bu tutarın SGK'nın cevap yazısından sonra bir ay içerisinde ödenmesi şartı bulunuyor.BİLGİN'İN AÇIKLAMALARI NE ANLAMA GELİYORBakan Bilgin'in açıklamalarına göre EYT ile ilgili yapılacak düzenleme, 8 Eylül 1999 ve öncesinde ilk kez sigortalı olmuş kişiler için yaş şartının esnetileceği anlaşılıyor. Bu şu anlama geliyor. Örneğin ilk kez 1 Ocak 1996 tarihinde SSK'lı olmuş erkek bir sigortalı şu an için 25 yıl sigortalılık, 56 yaş ve 5.825 prim günü şartları ile emekli olabiliyor. EYT sonrasında sigortalılık süresi ve prim ödeme gün sayısı şartı devam edip yaş şartı kaldırılır veya esnetilebilir. Yaş şartı tamamen kaldırılırsa bu durumda kişi 1 Ocak 2021 tarihi itibarıyla 25 yıl sigortalılık süresi şartını sağladığı için 5.825 prim günü de varsa hemen emekli aylığı bağlatabilir.İADE ALINABİLİRBorçlanma yapan ancak EYT için belirlenen şartlardan faydalanamayan kişiler, aylık bağlatmamış olmak şartıyla SGK'dan borçlanma için ödedikleri tutarı iade alabilirler. Dolayısıyla borçlanmayı yıl bitmeden yapıp daha sonra belirlenen şartları sağlayamayacağı anlaşılan kişiler isterlerse aylık bağlatmamış oldukları için borçlanma tutarını SGK'dan iade alabilirler. Bu nedenle bu durumdaki kişiler için borçlanmayı yıl bitmeden yapmak avantajlı olacaktır.YIPRANMA İÇİN KRİTİK TARİH 5 MAYIS 20021 Temmuz 2002'de işe başladım. 2011'de (bu süreçte sigortasızdım) doğum yaptım. Yaklaşık 12 yıldır yıpranmaya tabi olan 212 basın yasasına göre çalışıyorum. Giriş tarihim öne çekilebilecek mi (Prim günüm 6600.)23.05.2002 tarihinden sonra gazetecilerin yıpranmaya tabi çalışmaları sigorta girişini geri çekmiyor, emeklilik yaşından indiriliyor. Dolayısıyla 1 Temmuz 2002'deki girişi geriye gitmez sizin durumunuzda.09.09.1999 tarihi sonrası işe giren madenci, polis, itfaiye vb. ağır mesleklerde çalışanların yıparması bu çalışanların işe giriş tarihlerini geriye çekerek EYT kapsamına