12 aylık cari açık, 60 milyar dolar seviyesine dayandı. Enerji ve altın ithalatı cari açık üzerinde belirleyici oluyor. İkinci yarıda ihracatın daha canlı bir seyir izlemesi bekleniyor. Turizm gelirleri cari açığın daralmasına büyük katkı sağlıyor Cari işlemler hesabındaki değişimlerin dikkatli analiz edilmesi gereken bir dönemdeyiz. Mayıs itibarıyla 12 aylık (yıllıklandırılmış) cari açık, 60 milyar dolar seviyesine dayandı. Son iki yılda enerji ve altın ithalatı cari açık üzerinde belirleyici oldu. Rusya'nın Ukrayna'yı işgal girişiminin enerji fiyatlarına etkisini ekonominin tüm birimleri hissetti. 2021'de enerji ithalatı 50.7 milyar dolar seviyesindeyken, 2022'de 96.5 milyar dolara yükseldi. Altın ithalatında ise bir yılda 15 milyar dolar artış yaşandı. Yüksek enflasyon ve negatif reel faiz altına hücumu tetikledi. Vatandaşlar, alternatif yatırım araçlarının cazibesini kaybetmesi neticesinde geleneksel bir refleksle altına yöneldiler. Son iki ayda altın ithalatında bir azalma olsa da 2022'ye kıyasla hâlâ yüksek seviyelerde geziniyoruz. Enerji ithalatında ise net bir düşüş var. Geçen yıl ortalama olarak 100 dolar civarında olan petrol fiyatları 80 dolara geriledi. Doğalgaz fiyatları ise küresel piyasalarda yüzde 70 civarında düşüş sergiledi. Enerji fiyatlarının gerilemesi, cari açık için son derece kritik. Bu yılın ilk beş ayında enerji ithalatımız 8.1 milyar dolar azaldı. İKİNCİ YARIDA TOPARLANMA İhracat tarafında bu yılın ilk altı ayı durgun geçti. Ocak-Mayıs 2023 döneminde toplam ihracat, geçen yılın aynı dönemine kıyasla 1 milyar dolar düştü. Ancak ikinci yarıda ihracatın daha canlı bir seyir izlemesi bekleniyor. Küresel ekonomideki yavaşlamanın öngörüldüğü kadar kötü gerçekleşmemesi, ihracat iklimine olumlu yansıdı. Yıl sonunda ihracatın 260-265 milyar dolara yaklaşması muhtemeldir. Turizm sektörü ise oldukça canlı bir performans sergiliyor. Bu yılın ilk beş ayında turist sayısında 2.8 milyon artış yaşandı. Turizm gelirleri cari açığın daralmasına büyük katkı sağlıyor. Enerji fiyatlarının geçen seneye göre makul seyretmesi, turizm rakamlarının güçlü gelmesi ve yılın ikinci yarısında ihracat performansının iyileşeceği beklentisini dikkate aldığımızda cari açığın önümüzdeki aylarda gerileyeceğini öngörebiliriz. Mevcut koşullarda, yaz ortasından sonbaharın çıkışına kadar cari açıktaki düşüşün kendini hissettirmesini ve yılı 40 milyar doların biraz üzerinde kapamasını bekleyebiliriz. Bu beklenti gerçekleşirse, cari açığın GSYH'ye oranı yüzde 6.3'ten yüzde yüzde 4'e geriler. GELİŞEN ÜLKELERİN FAİZ YÜKÜ Koronavirüs salgınının ardından arz sorunları ve talep artışlarının bir araya gelmesiyle dünya genelinde enflasyon, bir anda fırlamıştı. Enflasyonun ardından birçok ülke para politikasını sıkılaştırdı ve faiz oranları yükseldi. Faiz, enflasyonla mücadelede sıkça kullanılan bir araçtır. Her politikanın beraberinde maliyetleri ve yan etkileri olduğu gibi, faiz artışının da kendine özgü sonuçları var. Küresel faiz oranlarındaki tırmanış, gelişen ülkelerin borçlarını çevirmelerini zorlaştırıyor. Artan borç ve faiz yükü ekonomik kalkınmayı baltalıyor. Önceki yazılarda bu konuya birkaç kez değinmiştim. Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) geçtiğimiz günlerde yayınladığı raporunda artan faiz ve borç yüküne dair çarpıcı rakamlar paylaştı. 3.3 milyar insan, faiz ödemelerine