Seçim kanununda yapılan değişiklik, pazarlık siyasetine bel bağlayan yeni kurulan partilerin büyük taleplerini anlamsız kıldı. AK Parti'den ayrılanların kurduğu Deva ve Gelecek partileri, muhalefet ve muhalefeti destekleyen medyada büyük heyecanla karşılanmıştı. Siyasetin rasyonel analizinden daha çok "wishful thinking" (hüsnü kuruntu) yaklaşımıyla, bu partilerin AK Parti tabanından büyük kopuşları getireceğine epeyce bir yatırım yapıldı. İki partiyi aktörleştirmek için muhalefet partileri ellerinden geleni arkalarına koymadı. Geçmişte özellikle Ahmet Davutuğlu'nun dış politika perspektifine çok ağır hakaret eden CHP ve elitleri bir anda geçmiş söylemlerini sümen altı ettiler. CHP'ye yakın medya, Deva ve Gelecek partisinin yöneticilerini programlara sürekli konuk ederek, geçmişte AK Parti içinde bu siyasetçilerin de yer aldığı toplantılarda yapılan müzakereleri bağlamından ve kronolojik konjonktüründen çıkararak tartıştırdılar. Bir anlamda, iki partinin yöneticilerinin geçmişlerinden nedamet getirip getirmediği sorgulandı. Şimdi nerede durduklarına dair açık teminat isteyen sorular yönelttiler. AK Parti'nin kapalı toplantılarındaki farklı fikir teatilerini bile kamuoyuna açık ederek, kendilerinin o toplantılarda sürekli itiraz etiklerini her defasında yinelediler. Kendilerinin AK Parti içinde etkin olduğu dönemde her şeyin iyi gittiği tezini güçlendirmek için AK Parti dönemini ikiye ayırdılar. Babacan 2013 yılını milat alırken, Davutoğlu kendi başbakanlık görevinden ayrılma tarihini bozulmanın başlangıcı olarak söylemeyi tercih etti. AK Parti'nin bazı icraatlarını sahiplenirlerken, muhalefetin eleştirdiği konularını sahiplenmediler. İçerde üretilen darbe-kriz siyasetlerini, dışardaki Türkiye'yi doğrudan etkileyen bölgesel kırılganlıkları ve savaşların siyasete ve iktidarın politika yapımına etkisini analiz etmekten kaçındılar. Türkiye'de ekonomi, özgürlükler, demokrasi ve insan hakları gibi başlıklar başta olmak üzere her alandaki devrim sayılabilecek iyileşme ve reformların devam ettiği bir dönemde - yani her şey iyi giderken- ne oldu da Gezi Parkı şiddet eylemleri, 17-25 Aralık Fetöcü darbe girişimi, hendek ve çukur terörü, 15 Temmuz darbe ve işgal girişimi ve ekonomiye planlı dış müdahalelerin devreye sokulduğunu açıklayamadılar. Çoklu terör örgütleri ve demokrasi dışı müdahalelerle hükümetin nasıl mücadele etmesi ve ne tür siyaset üretmesi gerektiği konusunda esaslı bir cevap vermediler. Çünkü bu konularda sahici cevaplar verdiklerinde muhalefet tarafından kabul edilmeleri zorlaşacaktı. Seçim Kanunu Değişikliğinin Muhalefete Etkisi Seçim kanunu değişikliğinden önce Deva ve Gelecek partileri beklenen oyu alamasalar bile cüzi miktardaki muhtemel oy oranları, "artık oy sepeti"nden muhalefetin barajı geçebilen iki partisine yarayacaktı. İyi Parti ve CHP yetkilileri bu partilerin kendileri ile işbirliği yapmasının muhafazakar seçmendeki maliyetini de öngördükleri için önce muhafazakar seçmenlere yönelik söylem ve eylem değişikliğine gittiler. Rahmetli Necmettin Erbakan'ı anma toplantılarında duygusal konuşmalar yaptılar. 28 Şubat darbe süreci ve sonrasındaki duruşlarını hiç hesaba katmadan söz konusu dönemi eleştirdiler. Aslında özellikle CHP'nin yapmaya çalıştığı, kendini muhafazakar seçmene beğendirmenin yanında esas hedefi SP, Deva ve Gelecek gibi partilerin kendileri ile işbirliği yapmasını, bu partilerin potansiyel seçmen gruplarına normalleştirmekti. CHP yöneticileri yakın dönemde sağ seçmene ve sağ siyasetçilere yönelik farklı açılımlar yapsalar da geçmişin yükünden dolayı istedikleri desteği söz konusu seçmen gruplarından alamamışlardı. CHP'nin, başkanlık sistemine geçilmesinin ardından en önemli hedefi, siyasal alandaki sağ ve sol ayrımını muğlaklaştırarak, bloklar arası seçmen geçişkenliğini sağlayabilecek siyasal söylemi ve taktiği üretmekti. Bu tip siyasetin ilk hamlesi, İyi Parti, Saadet Partisi ve Demokrat Parti ile kurulan ittifaktı. Haklarını teslim edelim, yerel seçimlerde büyükşehir belediye başkan adaylarının önemli bir kısmı sağ siyasetin içinden gelenlerden seçilmiş ve bu taktik kısmen işe yaramıştı. Kısmen olarak nitelendirmemin nedeni şu: Ankara ve İstanbul gibi iki büyükşehirde belediye başkanlığını Millet İttifakı'nın adayları kazansa da belediye meclis üyeliklerinin büyük kısmını Cumhur İttifakı kazandı. Yerel seçimlerin dinamiğinden dolayı seçmen eğilimleri açısından geçmişte de benzer durumlar yaşansa da, bu husus göz ardı edilerek, son yerel seçimlerde ortaya çıkan sonuç Türkiye siyasetinin yeni gerçekliği olarak pazarlandı. Başarı olarak sunulan süreç büyütülerek 2023 seçimlerine taşınmalıydı. İşte bu düşüncenin bir yansıması olarak CHP ve İyi Parti söylemini SP, Deva ve Gelecek partilerini kapsayacak bir minvalde ve HDP'yi memnun edecek bir çerçevede şekillendirmeye çalıştı. Neredeyse her hafta bir parti diğerini ziyaret ederek birliktelik görüntüsü verildi. CHP lideri, Deva ve Gelecek partileri ile benzerliklerini yüzde 95 olarak açıklamaktan bile geri durmadı. Deva ve Gelecek partilerinin siyasetçileri, her akşam CHP ve hatta radikal sola yakın medya mecralarına giderken, CHP ve İyi Partililer de Saadet, Deva ve Gelecek partilerine yakın medya kanallarında kendilerini anlattılar. Aslında yeni kurulan partiler ve Saadet Partisi kendilerini potansiyel seçmenlerine değil, CHP ve İyi Parti'nin elitlerine anlatmayı tercih ettiler. Gelmek mi Zordu Yoksa Masadan Ayrılmak mı Bu karşılıklı ziyaretler, farklı konularda ortak söylem birliği ve AK Parti ve Erdoğan'ı aynı kavram setleri ile eleştirme seansları, bu partileri en nihayetinde bir masanın etrafında buluşturdu. Masaya bu partiler çekilmek için, seçimleri kazanmaları halinde parti başkanlarından oluşacak kabineden bahsedildi. Ekonominin Deva'ya, dışişlerinin Gelecek Partisi'ne ve içişlerinin İyi Parti'ye verileceği konuşuldu. Başkan yardımcılıklarının bu plana göre işleyebileceği senaryoları tedavüle sokuldu. 2023 sonrası için bu partilerin söz konusu alanlarda sorumluluk üstlenerek çalışmaya başladıkları duyuruldu. Yani dosyaların çalışıldığı ilan edildi. Altılı masada çalışılan dosyaların müzakere edildiği görüntüsü kamuoyuna servis edildi. Ne de olsa Güçlendirilmiş Parlamenter Sisteme geçiş konusunda anlaşmışlardı. Diğer konularda da ortaya çıkan ortak vizyon seçimden önce kamuoyuna duyurulacaktı. Halbuki, anlaştık dedikleri ve kamuoyuna bir metin olarak yayınladıkları tek gündem olan Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem meselesinde bile tam anlaşamamışlardı. En önemli konu olan cumhurbaşkanını kimin seçeceğinde bir mutabakata varamamışlardı. Deva Partili siyasetçilerin "geçiş sürecinin bir takvime bağlanarak açıklanması" talebi, bilinçli olarak müzakere edilmeden rafa kaldırıldı. Çünkü, mevcut siyasetin denkleminde ve partilerin desteklerinde çok büyük değişiklik olmadığı müddetçe, Türkiye'de bir sistem değişiminin teknik olarak mümkün olmayacağını Millet İttifakı ve onlara eklemlenen partiler de biliyordu. Gelecek ve Deva partileri Millet İttifakı ile masaya oturduğunda ağırlıklarının ötesinde talepleri müzakereye açmayı denediler. Eğer "büyük ittifak" söz konusu olacaksa önce Millet İttifakı'nın adı değişmeliydi. Ayrıca masanın etrafındaki partiler eşit olarak meseleleri tartışmalıydılar. Cumhurbaşkanlığı ortak adaylığı konusunda yaptıkları müzakereler Millet İttifakı'nın çekirdek partilerini rahatsız ettiği, Demokrat Parti'nin Genel Başkanı Gültekin Uysal'ın sosyal medya paylaşımları ile açık edildi. Uysal, geçmişte AK Parti'de sorumluluk üstlenen siyasetçilerin ortak adaylık konusunda adının bile geçmemesi gerektiğini net ifadelerle dile getirdi. Deva ve Gelecek partilerinin talepleri, Millet İttifakı partilerinde ve bu partileri destekleyen medya ve elitlerde rahatsızlık oluşturdu. Bu iki partiye gereğinden fazla önem atfedildiği yazılmaya ve konuşulmaya başlandı. Zaten bu partiler, seçmen desteği açısından bekleneni verememişlerdi. AK Parti'den kitlesel olarak kopuşların yaşanacağı beklentisi gerçeklememiş, hatta anketlere göre Deva Partisi'nin yüzde birlik oy oranının dahi önemli bir kısmı, CHP ve İyi Parti'ye oy verebilecek seçmen kümelerinden gelmekteydi. CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu, masanın dağılmasının sorun olarak görüleceğinin farkında olduğundan, "seçim gelmeden anlaşamayıp dağıldılar" görüntüsünün verilmemesi için içerideki tartışmaların kamuoyu önünde tartışılmasını engellemeye çalıştı. Uysal'ın sosyal medya paylaşımından rahatsız olan genel başkanları telefonlarla arayarak krizin derinleşmesini önlemeyi denedi. Ancak ne olduysa Demokrat Parti'nin ev sahipliğinde yapılan ve epeyce uzun süren altılı masa toplantısından sonra, Deva Partisi Genel Başkanı Ali Babacan "Seçimlere DEVA Partisi olarak gireceğiz" açıklamasını yaptı. SP lideri Karamollaoğlu bu açıklamanın biraz erken olduğu sitemini dile getirse de ok yaydan çıkmıştı. Karamollaoğlu'nun bu açıklamasından Deva'nın seçimlere kendi amblemi ile gireceğini altılı masada söylediği anlaşılıyor. Yine masada, bu kararın seçimlere yakın bir dönemde açıklanmasının daha iyi olacağı da Babacan'a söylenmiş olabilir. Siyasetin Acı Gerçekleri Deva'nın kendi ismi ve amblemi ile seçimlere girme kararı, siyasetin gerçekliğinden kaçılamayacağının en somut göstergesidir. Deva ve Gelecek partileri gibi bir ana partiden ayrılarak kurulan partilerin (splinter party) siyasette başarılı olmaları çok zordur. Türkiye demokrasi tarihinde ana partiden ayrılarak kurulan ve başarılı olan parti sayısı Demokrat Parti ve AK Parti ile sınırlıdır. Splinter party literatürüne dahil olabilecek onlarca parti bugüne kadar kurulmuş ve bir çoğu siyasette varlığını devam ettirememiştir. Çünkü bu tip partiler, genellikle tabandan gelen taleplerle değil, elitler tarafından kurulur. Bu elitlerin içerisinde kendi partisi içinde mikro iktidar mücadelesinde pozisyon bulamamış siyasetçiler, başka partilerde istediğini elde edememiş siyasi elitler, emeklilik sonrası kendisine konum arayan bürokratlar, erken yaşlarda siyasete eklemlenerek mücadele ile partilerin içerisinde yer alamayan ve ileri yaşlarında siyasette ortaya çıkan boşluk ve imkanlardan yararlanmak isteyen medya mensupları, işadamı ve akademisyenler bulunurlar. Dolayısıyla da ilk seçimlerde, partileri başarılı olamadığında ertelenmiş beklentileri bir kez daha gerçekleşmemiş olur. Bu yüzden bu tip parti ve onun kurucu kadrolarında motivasyon hızlı bir şekilde düşer. AK Parti ve Demokrat Parti'nin başarısında, bu partilerin tabanda oluşan siyaset arayışı ve beklentileri üzerinden kurulmuş olmalarının gerçekliği göz ardı edilmemelidir. Sadece elit siyaseti üzerinden kurulmamışlardır. Dolayısıyla da ilk girdikleri seçimlerde başarıyı yakalamışlardır. İşte bu minvalden bakıldığında,