Kur'ân-ı Kerim'de sevgi

Kur'an'da "sevgi" anlamını içeren üç kavram var: Muhabbet, meveddet, rahmet. Kur'an'da Allah'ın insana sevgisi her üç kavramla da ifade edilirken, insanın Allah'a sevgisi için rahmet kavramı kullanılmamıştır. Daha açık olarak söylemek gerekirse:Muhabbet: Allah'ın insanı sevmesi, insanın Allah'ı sevmesi, insanın insanları ve diğer şeyleri, varlıkları sevmesi için kullanılır (ör. Âl-i İmrân 331, 92, 119).Meveddet: Allah'ın insanı sevmesi, insanların birbirini sevmeleri ve daha çok inkârcıların müminler hakkındaki kötü temennileri için kullanılır (ör. Hûd 1190; Mâide 582; Hicr 152).Rahmet: Allah'ın insanı sevmesi, insanın insanı ve diğer varlıkları sevmesi için kullanılır (ör. İsrâ 1724; Rûm 30121; Tevbe 9128).Bu yazımda özellikle "rahmet" kavramının anlamı üzerinde duracağım.Tefsir profesörü merhum Salih Akdemir, uzun zamandır savunduğu bir tespitini, KURAMER'in yayımladığı (İstanbul 2017) Kur'an'a Dilbilimsel Yaklaşımlar başlıklı kitabında da tekrar etmişti. Akdemir'in bana da ikna edici gelen- tezine göre Arapça, İbranice, Süryanice, Aramca gibi dilleri kapsayan Sami dil ailesinin ortak bir kavramı olan "r-h-m" (İbrani harfleriyle " ") kökünün asıl anlamı "sevmesevgi" olduğu halde sonradan "acımamerhamet" anlamına kaymıştır.Akdemir'e göre bu anlam kayması İslam teolojisi bakımından bir talihsizliktir. Allah'ın insana olan derin sevgisini anlatan ayetleri acıma boyutuna indirgemek, vahiy sürecini anlamamak demektir. Zira "acıma eylemi", Yüce Yaratıcıya da insana da yaraşmayan, karşı tarafı acınacak durumda sayması itibariyle "olumsuz bir eylem biçimidir." Gerçekten, acımanın konusu olmak istemeyiz. Birinin bize acıdığını söylemesinden rencide oluruz. Çünkü acınacak durumda olmak bir zavallılıktır. Böylesine olumsuz bir eylemin, hem de bir ayete göre (Rûm 3030)- bizi "kendi fıtratı üzere" yaratmış, bir kudsî hadise göre- bizi sevgisinden yaratmış olan Yüce Yaratıcıya isnat edilmesi yanlıştır.Muteber kaynakların aktardığı bir hadise göre Hz Muhammed (a.s.) "Rahmet etmeyene rahmet edilmez" buyurmuştur. Benzer kayaklarda geçen başka bir ifadede onun bir muhatabına, "Allah rahmeti kalbinden çekip almışsa ben ne yapabilirim!" dediği aktarılır.Hz. Peygamber'in bu sözlerini daha iyi değerlendirebilmek, özellikle buradaki "rahmet" kavramının anlamını doğru tespit etmek için onun bu sözleri hangi ortamda söylediğini, sözün söylendiği bağlamı bilmek gerekir. Bu bilgi, Kur'an'da "rahmet" kavramının geçtiği ayetleri doğru anlamamıza ışık tutacağı için de önemlidir: Söz konusu hadislerin bütününde anlatıldığına göre, Resûlullah torunu Hasan'ı sevip öperken yanına bir kişi gelir. Onun torununu