Libya: Anayasa ve Seçimler

Libya, 24 Aralık seçimlerinin süresiz ertelenmesi sonrasında inişli çıkışlı bir siyasi seyir izliyor. Eski İçişleri Bakanı Fethi Başağa'nın Tobruk merkezli Meclisten şaibeli bir yetki alması sonrasında paralel bir hükümet kurduğu malûm. Başağa'nın geçtiğimiz ay içinde Trablus'a girmeye çalışması ve Ulusal Birlik Hükümeti'nin müdahalesi sonrasında durum nispeten sakin bir seyirde. Ancak gözler Mısır'da devam eden anayasa çalışmalarında. Kahire'de yürütülen görüşmelerde daha önce üzerinde uzlaşılmış anayasa taslağı tekrar elden geçiriliyor. Devlet Başkanlığı ve Meclis seçimlerinin icra edilmesi açısından kritik olan bu konu gündemin aslî manşeti. Akil duruşuyla ön plana çıkan Yüksek Devlet Konseyi (YDK) Başkanı Halid Mışri, geçtiğimiz sene içinde sağlıklı bir seçim için öncelikle anayasanın referanduma sunulması gerektiğini vurgulamıştı. Mışri'nin kaygısı seçim sonrasında iktidara taşınan bir Devlet Başkanı'nın seçimleri erteleme yetkisini sürekli kullanması ve yeni bir 'Kaddafi' ile yüzleşilmesi idi. YDK bilindiği üzere, Libya toplumunu temsil eden ve Libya Siyasi Anlaşmasıyla meşru bir konumu olan bir oluşum. Seçimlerden sonra muhtemelen lağvedilecek. Ancak halen üstlendiği misyon siyasi sürecin dengeli yürütülmesinin önünü açtı. Bu nedenle YDK, Tobruk Meclisini frenleyen tavrıyla silahlı çatışma riskini azalttı. Anayasa görüşmeleri de YDK'nin ağırlığını koymasıyla seçimlerin önünü açacak şekilde ivme kazandı. Başbakan Dibeyba, geçtiğimiz hafta içinde, hükümet olarak seçimlere hazır olduklarını açıkladı. Ancak anayasa çalışmalarının tamamlanması gerektiğini ifade etti. Yani anayasa üzerine uzlaşı sağlanması seçimlerin icrası için ön koşul haline geldi. Siyasi sürecin dakik olmayan saati işlerken, arada bazı gerginlikler de yaşanıyor. Geçtiğimiz hafta iki silahlı grubun Trablus civarında ufak bir çatışmaya girmesi Türkiye'de dikkatlerden kaçtı. Ancak Libyalılar için bu durum önemli. Silahlı grupların seçimler sonrasında reform sürecine tabi tutulması ancak anayasanın ve seçimlerin başarılmasına bağlı. Bu bağlamda meşruiyet önemli bir konu başlığı olacak. Anayasa, kurumların meşruiyetini tayin ederken, seçimler itaat edilecek makamları şahıslarla somutlaştıracak. Böyle bir ortamda silahlı grupların kurulan düzen dahilinde Libya Silahlı Kuvvetlerinin parçası olması gerekiyor. Batıda silahlı grupların uyumu bu bağlamda ancak anayasa ve seçimle sağlanabilir. Öte yandan Libya doğusu açısından konu biraz farklı. ABD'de tekrar başlayan yargı süreci ve Uluslararası Ceza Mahkemesinin bulunan toplu mezarlar nedeniyle başlattığı soruşturma Hafter'i ve Akila