Hindistan-Ortadoğu-Avrupa Ekonomik Koridoru: Hindistan-İran İlişkileri

Yeni Delhi'de 9-10 Eylül 2023'te yapılan G20 zirvesinde ABD'nin "Hindistan'ın, Ortadoğu ülkeleri ve Avrupa'yı birbirine bağlayan yeni demiryolu, karayolu ve deniz yolları ağı projesini" duyurmuştu. Projenin adı ise "Hindistan-Ortadoğu-Avrupa Ekonomik Koridoru". Projeyle Hindistan ve Batı'nın, Çin'in Kuşak-Yol Girişimi'ne alternatif oluşturmaya çalıştığı kuvvetle muhtemeldir.

Hindistan-Ortadoğu-Avrupa Ekonomik Koridoru Projesi, G-20 zirvesinde "ABD, Suudi Arabistan, BAE (Birleşik Arap Emirlikleri), AB, Almanya, Fransa ve İtalya tarafından imzalanan bir mutabakat zaptıyla başlatılmıştı.

Aslında Hindistan-Ortadoğu-Avrupa Ekonomik Koridoru'nun, "Batı liderliğindeki Küresel Altyapı ve Yatırım Ortaklığı'nın (Partnership for Global Infrastructure Investment PGII) bir parçası" olduğu ileri sürülüyor. Hatta Hindistan Başbakanı Narendra Modi 9 Eylül 2023'teki Hindistan-Ortadoğu-Avrupa Ekonomik Koridoru hakkındaki açıklamasında "PGII ile Küresel Güney ülkelerindeki altyapı açıklarının azaltılmasına katkıda bulunabileceklerini" kaydetmişti.

Bir anlamda Hindistan-Ortadoğu-Avrupa Ekonomik Koridoru'nun alt yapısını oluşturan PGII, İngiltere'de 11-13 Haziran 2021'de düzenlenen G-7 (İngiltere, ABD, Kanada, Fransa, Almanya, İtalya, Japonya ve AB) toplantısında başlatılmıştı.

Bununla birlikte, ABD Başkanı Joe Biden'ın G-7 zirvesinde beyan ettiği "Daha İyi Bir Dünya Oluşturmak (Build Back Better World B3W)" girişimi, PGII'nin temeli niteliğinde.

Daha İyi Bir Dünya Oluşturmak da, Çin'in Kuşak-Yol Girişimi'ne alternatif olarak düşünülmüştü. Ancak her ikisi de, Yeni Delhi'deki G-20 zirvesinde Hindistan-Ortadoğu-Avrupa Ekonomik Koridoru'nun ilanıyla olgunlaştırıldı.

Hindistan'ın 2013'teki Dışişleri Bakanı Salman Hurşid "ABD'yle iyi dostluğumuzu sürdürüyoruz, İran'la da son derece iyi dostuz." Yani Hindistan İran'la ilişkilerini devam ettirirken, ABD ve KİK (Körfez İşbirliği Konseyi) ülkeleriyle de bağlantılarını güçlendirmeyi sağlamak gibi ikilem muhtevalı bir politikayı 10 yıl takip ettiği iddia ediliyor.

Böylece Yeni Delhi, "Hindistan-Ortadoğu-Avrupa Ekonomik Koridoru'nun ilanıyla, İran'ı, Hindistan'ın Ortadoğu ve Orta Asya'ya giden ana rotası gören yaklaşımından vazgeçti. Birde Hindistan'ın ABD ve KİK'e yönelme kararlılığını" belirtti.

Hindistan'ın Ortadoğu politikası temelde Körfez ülkeleriyle ilişkileri geliştirerek "nüfuz kazanmak; Körfez enerji kaynakları, yatırımları, Hintli işçilerin ülkelerine kazandırdıkları döviz, ticaret ve güvenlik ortaklığına" dayanıyor. Bunlar Yeni Delhi'nin stratejik önemde unsurları olup, sonuçta "Hindistan'ın büyük güç olarak küresel tanınma" girişimleridir. Dolayısıyla Hindistan'ın, Yeni Delhi'de 9-10 Eylül 2023'te yapılan G20 zirvesine Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Çin Devlet Başkanı Xi Jinping'in katılmamasıyla ağırlığını koymaya çalışması da bu kapsamda değerlendirilebilir.