AB Afrika Birliği zirvesi

Dünya kamuoyunun dikkati Ukrayna-Rusya arasındaki krize odaklanmışken, Belçika'nın başşehri Brüksel'de 17-18 Şubat 2022 tarihlerinde Avrupa Birliği (AB) Afrika Birliği Zirvesi gerçekleştirildi. Zirveye Avrupa Konseyi Başkanı Charles Michel ile Afrika Birliği ve Senegal Devlet Başkanı Macky Sall eş başkanlık yaptılar.Zirvede, her iki kıt'anın "nasıl daha fazla refah inşa edebileceği" üzerinde durulduğu belirtiliyor. Bunda "iklim değişikliği ve mevcut sağlık krizi gibi küresel zorlukları dikkate alan iddialı bir Afrika-Avrupa Yatırım Paketi'nin başlatılması amaçlanıyor. Zirve "iki birlik, ortak bir vizyon" temasıyla toplanarak, her iki Birliğin liderlerinin "yenilenmiş bir ortaklık için ortak bir vizyon"da anlaştıkları bildiriliyor. Ortaklığın hedefleri arasında "insanları, bölgeleri ve örgütleri bir araya getirerek, bugün ve gelecekteki iki Birliğin vatandaşları için dayanışma, güvenlik, barış ve sürdürülebilir ekonomik kalkınma ve refah" kaydediliyor. Bununla birlikte ortak öncelikler arasında "uluslar arası hukuku teşvik etmek, çıkarları ve kamu mallarını korumak" yer alıyor. Ayrıca "herkes için insan haklarının korunması, cinsiyet eşitliği, hukukun üstünlüğü, iklim, enerji, çevre ve biyolojik çeşitliliği korumaya yönelik eylemler ve eşitsizliklere karşı mücadele" de Zirvenin önceliklerinden. Birde Covid-19 salgını sebebiyle aşı konusu da ele alınmıştır. Buna ek olarak yatırım, istikrarsızlık, paralı askerler, göç vb. hususlarında görüşüldüğü aktarılıyor. Zirvede Avrupa Birliği'nin "Koronavirüs ile mücadelesine yönelik eleştiriler getirilirken, Afrika'nın kendisini daha iyi korumasına yardımcı olabilecek aşıları stokladığı suçlamaları" da mevcut. Avrupa Birliği "dünyanın en büyük aşı ihracatçısı olarak tanımlanırken, daha zengin ülkelere aşı sevkiyatı yapması sebebiyle" sert söylemlere maruz kaldığından bahsediliyor. Avrupa Birliği'nin "Covax aşı paylaşımı kapsamında 2022 ortasına kadar Afrika'ya yaklaşık 450 milyon doz tedarik etme" söz verdiğine işaret ediliyor. Aynı zamanda Afrika'ya aşı üretimi için de 1.13 milyar Euro destek verecek. Avrupa Birliği, yatırım konusundaki vaadini gerçekleştirerek, Afrika'da Çin'in yerine kıt'anın "tercih edilen ortağı" haline gelmeyi planlıyor. Çünkü Avrupa Birliği "borç tuzağına dönüşebilecek ucuz Çin kredilerine" alternatif olabileceğini düşünüyor. Zirve öncesinde Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula Von Der Leyen'in "Afrika için yatırımı 2027 yılına kadar 150 milyar Euro'dan 170 milyar Euro'ya" yükseltmeyi hedeflediği açıklandı. Von Der Leyen'in açıklamasının "Avrupa Birliği'nin, Çin'in Kuşak-Yol Girişimi'ne rakip olması amaçlanan, dünya genelinde 300 milyar Euro'luk bir yatırım planının Küresel Ağ Geçidi'nin ilk bölgesel kısmı" olduğu belirtiliyor. Böylece Avrupa Birliği'nin, Afrika'da Çin ile yatırım ve ticaret alanında yarış içerisinde olduğu anlaşılıyor. Birde yenilenebilir enerji, internet erişimi, sağlık ve eğitim gibi öncelikler zikredilen yatırım planının bir parçası. Zirvenin, Afrika'da art arda gerçekleşen birkaç askerî darbenin sonrasında yapılması önemli. Çünkü yakın zamanda Burkina Faso, Gine, Mali ve Sudan'da askerlerin yönetimi ele geçirmesi üzerine, zikredilen ülkelerin ECOWAS (Batı Afrika Ülkeleri Ekonomik Topluluğu) tarafından Zirveye katılmalarına izin verilmedi. Zirvede ise, Afrikalı liderler "darbeler için kıt'anın geriye gittiği izlenimi verdiğinden" şikâyet ederken, demokratik reform yanlısı AB'nin de "darbeleri kınadığı" aktarılıyor. Diğer taraftan Afrika'da "Etiyopya'da acımasız bir çatışma, şiddetin