Masal Babası Eflatun Cem Güney

Aramızdan ayrılışının 42. yılında özlemle andığımız Eflatun Cem Güney, Türk masallarını sevdiren, onlara değer verdiren, çok yönlü bir kişiliğe sahiptir. Bir neslin aydınlanması, bilgilenmesi ve hayatını daha güzel bir dünyada sürdürebilmesi için çaba gösteren, halk kültürü derlemeleri yapıp derlediklerini işleyip Türk dili ve edebiyatına önemli hizmetlerde bulunup destan, halk hikâyesi, fıkra, türkü vb. sözlü edebiyat ürünleri ile âşık edebiyatı ve tekke edebiyatını da içine alan türlerde Türk halk edebiyatına önemli hizmetleri olan Eflâtun Cem Güney, özellikle de masal çalışmalarıyla ünlenip Masal Babası unvanını almış tek kişidir. Masal analarının masal anlatma geleneği içindeki üslûp özelliklerini iyi bilen Eflâtun Cem, 'Masalların tadı anlatılışındadır' ilkesinden hareketle doğaüstü fantastik unsurları tam bir anlatım ustalığıyla sunarak masalları kendilerine özgü ifadelerle çocuk ruhunu okşayan kıvama sokmuş, sanki ağzından bal akıtmış ve dinleyeni ağzına baktırmıştır. Sözlü kaynaktaki ve cönklerin tozlu sayfalarındaki güzellikleri su yüzüne çıkarıp halk kültürü zenginliklerini sergilemek için tandır başlarındaki masal analarının, âşık kahvelerindeki saz şairlerinin söylediklerini kayıt altına alıp Türk kültürüne kazandırmıştır. Masalların en büyük özelliği dinleyenleri eğlendirirken eğiten, gerçeği olağanüstü kalıplara sokarak anlatmaya çalışan, daha çok iyiyle kötünün çatışmasını konu edinen masalların mutlu bir sonla bitmesidir. Eğlence aracı olarak düşünülen masallar irdelendiğinde ilk önce farkında olunmayan çok ilginç yapı ve durumları içinde barındırdığı görülür. Masallar günlük yaşamdan sıyrılarak, insanların hayallerinde doğa ve gerçek dışı âlemde yaşattığı kahramanların öyküleri gibi algılansa da masalın her zaman vermek istediği bir mesajı vardır. Millî ve manevi değerlerin işlendiği kaynaklar arasında masallar önemli bir yer tutar. Masalların insanlara hoşça vakit geçirip eğlendirmesinin yanı sıra onların değerler eğitimi kazanmasına da önemli katkı sağlar. Eflâtun Cem Güney'in masallarında örneğine sıkça rastladığımız birlik ve beraberlik duygusu, doğruluk, yalandan uzak durma, kıskanç olmama, paylaşımcı olabilme, iftiradan uzak durma gibi pek çok değer örneğine rastlanır. Eflatun Cem Güney'in bazı kitaplarında yer alan masalların bir kısmı sözlü kültür ortamında derlenen metinlerin yeniden yazılmasıyla oluşturulmuş, Elmas Bilezik, Gözü Yollarda Kalan Ana masalı gibi bazı masallar Âşık Garip hikâyesinden, Sihirli Köpük masalı Köroğlu anlatmalarından, Zindandan Gelen Mektup masalı Tahir ile Zühre'den, Aliş'le Maviş masalı gibi bazı masallar da Dertli Kaval hikâyesinden alınan metinlerin masal havası içinde yeniden yazılmasıyla oluşmuştur. Eflâtun Cem Güney'in kendine özgü söylemlerle örülü şiirsel bir üslubu, arı ve duru bir dili ve kalemiyle masallarımız hayat bulmuş, kendine özgü tekerlemeleriyle çocukların dünyasına sevimlilik katmıştır. Türk masallarında yer alan kahramanların tamamına yer veren Eflatun Cem Güney, Hamur Bebek adlı masalındaki 'Hılı ile Dılı' ve Çöplükte Bitmiş Gül Bitmiş masalındaki 'Gül Kız' gibi çeşitli masal tipleri de kazandırmıştır. Eflatun Cem Güney'in masallarında görülen masal figürlerini ise ana hatları ile: a.Yöneticiler, b. Halktan Kişiler, c. Olağanüstü Varlıklar, d. Hayvanlar ve Bitkiler, e. Eşyalar ve Aletler biçiminde sınıflandırmak mümkündür. Halk bilimi bir bilim dalı olarak nitelendirildiğinden beri eğitim, eğlendirme vb. alanlara katkısı nedeniyle masalların eğitimsel işlevi üzerinde fazlaca durulduğu görülmüştür. Eflatun Cem Güney, sadece bir masal derleyicisi değil, aynı zamanda bir masal yazarıdır. Ziya Gökalp'ın hem masalların derlenmesi hem de örgün ve yaygın eğitimdeki yeri açısından yeniden yazılmalarıyla ilgili önemli görüşler ileri sürüp açtığı bu yolda Eflâtun Cem Güney başta olmak üzere birçok yazar kaynağını doğrudan halk biliminden alan çocuk masalları oluşturmuştur. Eflâtun Cem Güney'in adını, Türk Masalları efsaneleştirmiş, örnek çalışmaları nedeniyle de ona "Masal Babası" unvanını kazanmıştır. Hans Christian Andersen Medal Kurumu, çağdaş masal yazarları içinde 1953'te yayımlanan Açıl Susam Açıl adlı masal kitabından dolayı 55 milletin katıldığı seçmelerde 11 kitaptan oluşan şeref listesi içinde yer almış, bu nedenle 1960'ta Eflâtun Cem Güney'e Andersen Payesi Şeref Diploması ve Dünya Çocuk Edebiyatı Sertifikası, ayrıca 1958'de yayımladığı Dede Korkut Masalları adlı kitabıyla bu uluslararası kuruluş tarafından 1960 yılında yeniden ödüllendirilmiş, "Dünya Çocuk Edebiyatının En Mükemmelini Yazan Masalcı" olarak seçilmiş ve Şeref Diploması almıştır. Türkiye'de disiplinli olarak ilk folklor