2.250.000 EYT'liye 2023 yılında, ayda ortalama 7.000 TL maaş ödenirse, ödenecek yıllık maaşlar toplamı 189 Milyar TL eder.Peki, gelecek yıl, Sosyal Güvenlik Kurumunun (SGK) bütçesinde bu kadar ilave gelir olacak mıCevap: Hayır olmayacak.2022 yılında da yeterli para yoktu ve SGK, emeklilerin maaşını Hazine'den aldığı desteklerle ödeyebildi.Bu durumda, var olan SGK bütçesi, 14 milyon emekli yerine 16.250 000 kişi arasında mı paylaştırılacakCevap: Hayır.Çünkü emekli maaşının kaç TL olacağının özel formülleri vardır ve SGK, her türlü gelir ve giderinden bağımsız olarak, emeklilerin maaşını, her altı ayda bir enflasyon oranında artırmaktadır.Maaş tespit ve zam yapma esasları emekli sayısına da bağlı değildir.O zaman Hazine'de "fazla para" var ve Hazine, SGK'ya para transfer edecek; sonuçta, maaşlar, Hazine'den gelecek paralarla ödenecek, doğru muCevap: "Fazlalık" diyebileceğimiz bir para yok.Fakat cevap olarak şimdilik "evet Hazine'den gelecek parayla ödenecek" diyelim.Yıllar itibarıyla Türkiye'nin bütçe büyüklüğü, GSYH'nın yani Milli Gelir'in en az 20'si kadar ve en çok da 25'i kadar olabiliyor.Son beş yıllık ortalama BütçeGSYH oranı 22,5; biz de 22,5 varsayalım.Yaptığım hesaplamalara göre GSYH, 2023 yılında 22 Trilyon TL'yi aşacak.Bütçeyi de GSYH'nin 22,5'i olarak varsaydığımıza göre, 2023 bütçesi 4.950 Milyar TL civarında olacak diyebiliriz.Daha berrak bir ifadeyle, 2023 yılında hükümet 4 Trilyon 950 Milyar TL harcama bütçesi oluşturacak ve bu bütçeyi harcayacak.Peki, hükümet 4.950 Milyar TL gelir toplayabilecek miCevap: Hayır ve bu kadar gelir toplayamayacak ve toplaması gerekmiyor.Maastricht Kriterlerine göre bir Avrupa Ülkesi, Milli gelirinin 3'ü kadar bütçe açığı verirse başarılı kabul ediliyor.Maastricht Kriterlerini, Türkiye'nin rakamlarına uygulayalım.22 Trilyon TL GSYH'nin 3'ü, 660 Milyar TL ediyor.Bunun anlamı, Hükümet gelir olarak toplayamayacağı fakat harcayacağı 660 Milyar TL'yi borçlanarak tedarik edecek demektir.Yani 2023 yılının sonunda kamunun iç ve dış borçlar toplamı, nominal olarak, 660 milyar TL artacaktır.Rakamlardan başı dönenler için durup bir soluklanalım ve başa dönerek temel sorumuzu hatırlayalım.Aklımızdaki soruyu tekrarlayalım: Hükümet mali disiplini bozmadan EYT'lilere önümüzdeki yıl 189 milyar TL maaş verebilir mi Verirse, bütçe dengeleri ve ekonomi zora girer miYukarıda anlattığım her süreç ve sunduğum her veri, EYT'liler emekli olmasa da, hükümetin yapacağı iş ve işlemlerdi.Tekrar soralım: Hükümet bu bütçeden, sarsmadan ve dökmeden, 189 Milyar TL'yi çıkarıp EYT'lilere ödeyebilir miDoğrusu gelecek yılın bütçesinde EYT'liler için tahsis edilmiş tek bir kuruş bile para yok.O zaman hükümet bu 189 Milyar TL'yi de borçlanacak, başka çaresi yok.Bu 189 Milyar TL, 2023 GSYH'nin binde 86'sı yapıyor yani 1'den biraz daha az.Bu durumda 2023 yılında hükümet bütçesi 3 değil 3,86 açık verecek.Peki, Bütçe, 3,86 açık verirse finansal istikrar mı bozulur ya da başka bir olumsuzluk mu olurOlacak olan, 660 Milyar TL olarak öngörülen iç borçlanmaya ek olarak 189 milyar TL daha borçlanmak olacaktır.Yani 2023 yılında Hazine 849 Milyar TL borçlanacak ve kamunun iç ve dış borçları toplamı 849 Milyar TL artacaktır.Peki, kamunun bu kadar çok borçlanması ve bu borçlar için ödemek zorunda kalacağı faizler, finansal istikrarı bozmaz mı Türkiye'nin başına dert olmaz mıCevap: Faiz ödemeleri GSYH'nin 4'ünü aşmazsa, modelimize göre 880 Milyar TL ya da faiz ödemeleri bütçe giderlerinin 15'i civarında kalırsa, modelimize göre 743 Milyar TL; borç yönetimi ve borçların çevrilmesi konusunda büyük bir sorun yaşanmaz."Yani EYT'lilerin emekli edilmesi bir sorun yaratmaz mı hocam" sorusunu duyar gibi oluyorum; bu soruya kestirme bir cevap vermeyeceğim, öncelikle, konunun finansmanını etkileyen bütün olguları betimlemeye çalışacağım; belki bu betimleme çabası bilgilerimizi tazeleyecek ve birlikte düşünme ortamı oluşturacak.Elbette hiçbir karar ve uygulama bizim eleştirilerimizden muaf değildir.Sabırlı olup buraya kadar okuyanlarla birlikte düşünmeye devam ediyoruz.Eğer sadece bir yıl için böyle bir para gerekseydi ve sonraki yıllarda bu harcamaları garantileyecek mesela Kurtalan'da zengin petrol yatakları bulunsaydı konuyu uzatmayacaktık.Öyle görünüyor ki EYT'lilerin emekli edilmesiyle, bazı vatandaşlar neredeyse on yıl daha erken emekli olmuş oluyorlar."Kasada para var mı" sorusuna cevap aradığımız için, bugünkü yazıda rakam kullanma sınırı aştım, farkındayım; konu kasa ve para olunca, kasaya bakmadan olmuyor.Sormaya ve düşünmeye devam ediyoruz; kamunun iç borçlarına, 2023'ün rakamlarıyla, her yıl 189 Milyar TL daha ekleyebilir miyiz Eklersek bu ekonomi bu borçlanmayı kaldırabilir miÖncelikle kamunun, bugün var olan borçlarını analiz edelim.Kasım sonu itibarıyla kamunun döviz, TL, yurtiçi ve yurtdışı toplam borçları 3,9 Trilyon TL'dir. Bu rakam Aralık 2022 sonu itibarıyla en çok 4,2 Trilyon TL olabilir.2022 yılsonunda da GSYH 15 Trilyon olacağından kamu borcunun GSYH'ye oranı 4,215 28 olacaktır.Bu oran Haziran 2022'de 33,66'ydı.Enflasyonun arttığı bir ortamda, kurlardaki artış durunca, borçların GSYH'ye oranı da düşmüş ve düşecek.Peki, 33,66 veya 28 oranları yüksek oranlar mıdırCevap: Hayır bu oranlar dünyadaki en makul oranlardan biridir.Peki, bu borçlara 189 Milyar TL'yi eklesek de mi oran tehlikeli bir hal almıyor189 Milyar TL'yi bu yıl harcanmış gibi kabul etsek konuyu anlamış olacağız.Bu durumda, kamunun 2022 yıl sonu toplam borcu 4.200 189 4.389 Milyar TL eder. Bunun da GSYH'ya oranı 4.38915.000 29,3 eder.Yorulanlar derin bir soluk alsın.Şimdi irdelediğimiz ve ima ettiğimiz konulardan elde ettiğimiz çıkarımları toparlayalım.1) Çalışan EYT'lilerin bir kısmı işi tamamen bırakacağından, SGK prim gelirleri azalabilir. SGK, hiç hesapta olmayan EYT'lilere 189 Milyar TL emekli maaşı ödeyeceğinden, gelir-gider açığı büyüyebilir.Ücret ve maaş zamlarının sigorta primlerini artıracağı doğrudur fakat mevcut emeklilerin de maaşı artacağından, nihai etkinin ne olacağını şimdilik tam olarak ölçemiyoruz.2) SGK bütçesindeki açıklar Hazine tarafından kapatılacaktır.2023 bütçesi EYT'lileri dikkate almadan hazırlandığı için EYT'lilere ödenecek maaşların tamamı için ek borçlanma yapılacaktır.3) Ek borçlanma, 1'in altında kalacağı için, bu borçlanma, Hazine'nin yönetebileceği ve altından kalkabileceği bir boyutta kalacaktır.4) EYT'lilere ödenecek maaşlar borçla tedarik edileceği için, Kamunun, toplam borcu artacaktır fakat Kamunun toplam borcu o kadar düşüktür ki, olumsuz etkisi hissedilmeyecektir.5)