ŞİÖ küresel güç mücadelesi sahnesinde

Şanghay İşbirliği Örgütü'nün (ŞİÖ) Semerkant Zirvesi, Türkiye açısından da Asya açısından da küresel güç mücadelesi açısından da tarihi bir zirve oldu.Türkiye açısından bir başlangıç oldu: Türkiye, 2012 yılında Şanghay İşbirliği Örgütü'nün "Diyalog Ortağı Statüsü"nü almıştı. Diyalog ortakları, karar alma ve imza atma yetkileri olmasa da toplantılara katılabiliyordu. Ancak Türkiye o statüyü aldığından beri hiçbir zaman ŞİÖ zirvelerine cumhurbaşkanı düzeyinde katılmamıştı. Erdoğan'ın 10 yıl sonra 2022'de Semerkant Zirvesi'ne katılması bir ilk oldu. Ancak bu ilk, Erdoğan'ın içdış politik niyetlerinden bağımsız olarak, Türkiye açısından çok önemli gelişmedir.Nitekim Erdoğan zirvede ŞİÖ üyelerine, "Güvenlikten ekonomiye, enerjiden ulaşıma, tarımdan turizme kadar her alanda işbirliğine hazırız" diyerek Türkiye'nin bu örgüte ilgisini ortaya koymuş oldu. Umarız Türkiye önce gözlemci, ardından da tam üye olarak ŞİÖ'deki yerini alacaktır.ŞİÖ GENİŞLİYORSemerkant Zirvesi'nde İran tam üyelik belgesini imzaladı. 1996'da Çin, Rusya, Tacikistan, Kırgızistan ve Kazakistan tarafından Şanghay Beşlisi olarak kurulan örgüt, Özbekistan'ın katılımıyla 2001'de Şanghay İşbirliği Örgütü'ne dönüştü, 2017'de Hindistan ve Pakistan'ın katılımıyla sekiz üyeye genişledi, 2022'de de İran'la birlikte dokuz üyeye ulaştı.Ancak genişleme kararı alan örgütün hızla Asya'nın bütününe yayılacağı görülüyor. Zira İran'ın tam üyelik belgesini imzaladığı saatlerde Mısır da Diyalog Ortağı Statüsü alıyordu. Mısır'a, geçen yılki zirvede, Suudi Arabistan ve Katar'la birlikte Diyalog Ortağı Statüsü verilmesi kararlaştırılmıştı.Zirve öncesi yapılan ikili ve üçlü görüşmelerde, Kuşak ve Yol İnisiyatifi kapsamında da imzalar atıldı: Çin-Kırgızistan-Özbekistan demiryolu anlaşması imzalandı ve Çin-Moğolistan-Rusya ekonomik koridorunun geliştirilmesi kararlaştırıldı.BÜYÜK GÜÇ SORUMLULUĞUZirvede yapılan ikili görüşmelerin en önemlisi, Çin Halk Cumhuriyeti Devlet Başkanı Şi Cinping ile Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin arasındaki görüşmeydi.Putin'in Tayvan konusunda Çin'e, Şi'nin de Ukrayna konusunda Rusya'ya destek mesajları verdiği ikili görüşmenin ana odağını, liderlerin "çok kutupluluğa" işaret etmeleri oluşturdu.Şi Cinping'in şu mesajı ise