Oğlum anlatıyor: "Dün, deniz kenarında denize giren, kumsalda güneşlenen kadın ve erkeklere, köy üretimi kurutulmuş ot, nar ekşisi gibi mutfak gıdaları satan köylü kıyafetli kadından, kekik istedim, kadın, 'Şu kadından al, onun beyi çalışmak için gitti ama altı aydır para göndermediğinden durumu hiç iyi değil, sen ondan al' dedi." Oğlum, bu senin dediğin Osmanlı ticaret ahlakını Batı'ya özetleyen bir durumdur. Kaynağa dayalı değil, dilden anlatıldığına göre, Fatih Sultan Mehmet İstanbul'u fethedip Roma İmparatorluğu'na son verince, Batılı birçok aydın ve tacirin uğrak yeri olur İstanbul. Anlatıldığına göre mal almak için girdiği dükkânın sahibi müşteriye, "Bitişikteki dükkândan al" dediğinde Batılı müşteri, "Neden" diye sorduğunda, "Komşum daha siftah yapmadı" demesi Batılının hatıratında yazılı imiş. pushfn('ads'); Fatih, daha İstanbul'u fetih planları yaparken, Edirne'de bir gün tebdili kıyafetle esnaftan alışveriş yaparken de aynı muameleyi görünce makamına döner ve makamında şükür secdesi yapar ve "Allah'ım, ben lütfettiğin bu millet ile ben dünyayı fethederim" der. Ege denizinin kenarında, deniz ve kum sefası yapan insanlarımıza dağlardan topladıkları kuru otları satan, kıyafetleri hâlâ yüz yıl öncenin kıyafeti olan bu hanımlar, "Allah'a ibadetkulluk ediniz, O'na hiçbir şeyi ortak koşmayınız, ana-babaya, akrabaya, yetimlere, yoksullara, yakın komşuya, uzak komşuya, yanınızdaki arkadaşa, yolda kalmışa, ellerinizin altında olanlara iyilik yapın. Muhakkak Allah, kibirleneni, böbürleneni sevmez" (Nisa süresi ayet 436) ayetini bilmezler. "Komşusu aç iken, tok yatan (hakiki) mümin değildir" (Buhari, Edebü'l-müfred Hadis no 112, Hâkim, Müstedrek, K. Büyu' Hadis 2166) hadis-i şerifini de bilmezler. Ama ecdadımız, birçok ayet ve hadisi, hayatlarının olmazsa olmazı haline getirmişler. Ayet ve hadisleri, hava gibi, su gibi yaşamlarının parçası yapmışlar. "Elli liralık kekikle yardımseverlik yapmak kolay" diyerek o kadını hafife almayın. O, bu yaptığını nefes alıp verdiği gibi yapıyor. Cami önünde yardım sandığına on lira attıktan sonra içinde bir serinlik hissettikten, imam hakkında kötülükler düşünen gibi de değil bu kadının hali. O dedi ve yürüdü gitti. pushfn('ads');