Başarıyı namaza benzetecek olursak, çalışmak onun abdestidir. Abdestsiz namaz olmadığı, olamayacağı gibi çalışmasız da başarı olamaz. Çalışmak, varlığın oluşum serüvenine aktif katılımdır. Onu, insiyaki davranışlardan ayıran, irade ve şuurun devrede olmasıdır. İstidadın, eserinde zuhur arzusu, tabii ve masum ihtirastır. Bunu engellemek affedilemez cehalet; müspete irca ise gerçek bir dehadır. Öncü olmanın anlamı yol göstermektir. Teşvik, nameyi henüz terennüm edilmeden dinleme ve görünmeyene göz kırpma feraseti ile birlikte dengeli olmak şartıyla uygulanırsa iyi bir başarı kefaletidir. Çalışmak, yorgunluk nasibinden haz alma bahtiyarlığıdır. Zamanla, mekanla yarışmak sınır tanımaz bir aşkınlık halidir. Yeni bir şeyler yapma (ibda),inşa ve terkipte yaşanılan bir vecit, bir istiğraktır. Çalışmak ibadettir. Çalışmak, Rabbin 'Faal' adıyla bütünleşmektir. Çalışmak şevki, şevk iştiyakı kamçılar. Gayretin semeresi, bağrında yeni çalışmaların nüvesini, çekirdeğini taşır. Böylece oluşan velut döngü işlevsel kalıtımını devam ettirir, gider. Din çalışmayı emrediyor. İlim, ahlak ve adalet gibi diğer medeniyet formlarının her