Toplumun kendi içinde bütünlüğü gerektirmesine karşılık, toplumsal ilişki çok yönlü ve o oranda da karmaşık bir nitelik gösterir. Onun için sosyolojide ağırlıklı bir görüş olarak, Toplumsal İlişkiler Kuramı, toplum olgusunu tanımlamada, kavramada ve açıklamada ihmal edilemeyecek ölçüde önem taşımaktadır. Toplumsal ilişkinin siyaset bağlamında "iktidar" olgusunun irdelenmesinde ve açıklanmasında belirleyici bir ölçüt işlevi üstlenen "parti" kavramının kullanılması nispeten yeni sayılabilir. Bu konuda Fransız siyaset bilimci M. Duverger'nin yaklaşımı önem taşır. Türkçeye de çevrilen Siyasi Partiler (çev. Ergun Özbudun, İkinci Basım, Bilgi Yayınevi, Ankara 1974) adlı çalışması burada zikredilebilir. İktidarı ele geçirme, sahip olma ve kullanmayla, buna karşı olma ayrışmasını tanımlamak üzere kullanılmaya başlanan Guelfi ve Ghibellini kavramlarının siyasi partilerin kökenini oluşturduğunu ileri sürer Duverger. Ortaçağlarda Roma Kilisesi'nin, yani Papa'nın, cismani ve manevi şeklinde adlandırılan iktidara mutlak hâkim olduğu görüşünü benimseyenler Guelfi olarak tanımlanırlar. Bunun karşısında, kilisenin, yani Papa'nın kilise (Hıristiyanlık ya da din) bağlamında iktidarının söz konusu olabileceğini, kiliseden bağımsız toplum yönetimiyle ilgili konulardaki iktidarın ayrı tutulması gerektiğini savunanlar yer alacaktır. Bu konuda, onuncu yüzyılda yaşamış İtalyan düşünürü Paduvalı Marsilio, "Monarchia" adlı eserinde sorunu açık bir şekilde ortaya koyarak tartışmayı başlatır. Böylece iktidara sahip olma ve kullanma konusunda ileri sürülen görüşler, "Empireum" (cismani iktidar) ve "Sacredatium" (manevi iktidar) kavramları temelinde tanımlanmaya başlanır. pushfn('ads'); Anlaşılacağı üzere söz konusu edilen "iktidar", deyim yerindeyse, soyut düzeyde kurgulanmaktadır. Oysa iktidar, somut olgularla ilişkili ele alınmak ve tanımlanmak durumundadır. Yani insan ve toplum göz önüne alınmalıdır. Böylece dayanması gereken varlığa göre iktidarın içeriğini, niteliğini, kullanımını, işlevini, özelliğini vb. somut göstergeler bağlamında tanımlamak, irdelemek, değerlendirmek ve yorumlamak imkân dâhiline girebilir. Parti, dolayısıyla, Guelfi ve Ghibellini, daha sonraki süreçlerde ilerici, muhafazakâr, devrimci vb. parti adlandırılmaları yapılacaktır. Buna ek olarak, toplumsal gelişmeler ve zihni kavrayışlar çerçevesinde "çevreci" nitelendirmeler yapabilmek mümkün olabilmektedir. Özetle, siyaset alanında "parti" kavramını toplumsal içerikte ele almak gereği vardır. Toplumsal ilişkilerin kaynağı olan toplum, çok yönlü, çok boyutlu, hatta çoğunlukla birbirine karşıt varlıkları, ögeleri, çıkarları, çatışmaları, birleşmeleri ve ayrılmaları, farklılaşmaları içkindir. Dolayısıyla bütün bunların ortaya çıkması, gerektiğinde çıkartılması, gerçekleşmeleri ve kendilerini ifade edebilmeleri, aslında toplumun varlığı, bütünlüğü, yaşaması ve gelişmesi için şarttır, hatta zorunludur.