Yanılan kamuoyu araştırma şirketleri bize bir açıklama borçlu. Biraz ciddiyet hakkımızdır, değil miAraştırdıkları kamuoyu biziz sonunda Aslında bunu kendilerine de borçlular.Sayılar tam doğru değil belki ama kabaca, 10 kadar büyük kamuoyu araştırma şirketi, seçimleri yanlış tahmin etti. Önde dedikleri aday geride, geride dedikleri aday önde çıktı. 2 anket şirketi doğru tahmin etmiş. Bu sayılar bir fazla, bir eksik olabilir ama hâl bu. NiçinBirden fazla sebep düşünülebilir: 1. Bu şirketler zaten kamuoyunu araştırmak için değil, etkilemek için çalışır; 2. Seçimde hile var. Anketler doğruydu, sonuçlar doğru değil; 3. Şirketler işlerini hakkıyla yapmadılar: Örnek sayısı yetersizdi; 4. Şirketler işlerini doğru yapmadılar: Örnekleme tam rastgele seçilmemişti. (Bir işin rastgele yapılmasını genellikle sevmeyiz. Ama anketçilikte rastgele çalışmak, yanlış değil, rastgele çalışmamak yanlış.)KOMPLO TEORİSYENLERİ BUYURSUNBenim şaşkın aklım, başka bir izah düşünemiyor. Bütün muhalifler gibi anket şirketlerinin de terörist, FETÖ'cü, Amerikan ajanı falan olduğu söylenecektir ama kusura bakmayın, artık bunları ciddiye alamıyorum. Yazdığım dört ihtimali tek tek inceleyelim. (Ben bu satırları yazıldıktan sonra bir bakanımız tam da bunu yapmış. Yakışmadı.)"Anket şirketleri yalan söylüyor." bizim komplo teorisyenlerinin çok hoşuna gidecek bir iddiadır. Fakat gerçek dünyada, kamuoyunu araştırmak için değil de etkilemek için çalışan anket şirketi, hayatta kalamaz. Çünkü bu firmalar, yaptıkları araştırmaların sonuçlarını satarak yaşar. Sadece seçimleri değil daha birçok konuyu, mesela bir ürünün ne kadar satılabileceğini, insanların bir ürün ve hizmette hangi özellikleri arzu ettiklerini ve daha birçok şeyi de araştırırlar. Asıl sermayeleri güvenilirlikleridir, itibarlarıdır.Onun için şirketlerin sonuçları bile bile çarpıtacaklarına ihtimal vermiyorum. Bile bile yanlış sonuç açıklamak intiharları olur. Birkaç gün sonra gerçek ortaya çıkar ve itibarlar sıfırlanır. Şimdi de itibar kayıpları var. Fakat saydığım sebeplerden ötürü yanılmalarının kasti olduğuna ihtimal vermiyorum.Seçimler hileliydi düşüncesi de komplo teorisyenlerimizi mutlu eder. Partiler seçimlerde hile yapar mıBelden aşağıya hapsettiğimiz ahlak ve namus anlayışımız sayesinde bu soruya "Hayır! Katiyen! Hiç yaparlar mı" demek mümkün değil. Yapabilseler, bayıla bayıla yaparlar, ama Ama bu kolay değil.Seçimlerde hileyi önleyen asıl engel, partilerin çatışan menfaatleri ve her birinin, karşısındakinin hile yapmasına engel olmak için elinden geleni ardına koymamasıdır. Açık oy gizli tasnif gibi abuk kurallar konulmadıkça seçim sonuçlarına az çok güvenebiliriz. 100 güvenin demiyorum ama 99 güvenin derim.İSTATİSTİK KANUNUNU KİM ÇIKARDIÖrnek sayısı yetersizdi iddiası da temelsizdir. Çünkü bir ankette, parametreler belli ise, hata sınırı da bellidir. Parametreler dediğim şey nedir Toplam seçmen sayısı. Anketten beklediğiniz güvenilirlik ve denek-örnek sayısı. Nihayet, ölçtüğünüz iki ihtimalin nüfustaki tahmini oranları. Bunlar belliyse yapacağınız hata istatistik kanunlarına göre bellidir ve hesaplanır. Tersine hesap da yapabilirsiniz.Mesela 90 güvenle 2 hata payı içinde kaç kişiye sormam gerekir diye hesaplarsanız, istatistik kanunları size gereken denek sayısını verir. İstatistik kanunları KHK ile veya AKP ve MHP oyları ile çıkarılıp Resmî Gazete'de yayımlanmamıştır. İstatistik kanunları tıpkı yerçekimi kanunu gibi, cisimlerin hareket kanunu gibi tabiat kanunudur. Buyurun, eski yazılarımdan birinde verdiğim sitenin bağlantısını tekrar vereyim: https:www.calculator.netsample-size-calculator.htmlŞimdi bakalım: Çok büyük bir nüfusta (on milyonlarca seçmen), 50 50