Moğolların tarih sahnesine çıkışı, Temuçin'in tüm kabileleri Moğol siyasi çatısı altında birleştirip 1206'da Cengiz Han unvanını alması ile gerçekleşti. 1206'ya kadar yaptığı mücadeleler sonucunda Merkitler'i, Naymanlar'ı, Moğollar'ı, Uygurlar'ı, Keraitler'i, Tatarlar'ı ve diğer küçük kabileleri kendi liderliği altında birleştiren Cengiz Han, 1206-1227 arasında Kuzey Çin'deki Batı Şia ve Jin Hanedanı, Orta Asya'daki Karahıtay, Türkistan ve İran'daki Harezmşahlar ile Kafkasya'da Gürcüler, Deşt-i Kıpçak'taki Rus Knezlikleri, Kıpçaklar ve İdil Bulgarları üzerine gerçekleştirdiği seferler sonucunda Pasifik'ten Hazar Denizi'ne kadar uzanan Moğol İmparatorluğunu kurdu. Cengiz Han daha hayatta iken kurduğu imparatorluğu dört oğlunun idaresine vermiş ve kaynaklar bunlardan "dört ulus" diye söz etmişlerdir. Kağanlık, ''büyük han'' olarak merkez Karakurum'da olmak üzere Ögeday'a bırakılırken, Balkaş'ın kuzey ve doğusundaki Tarbagatay, Kara İrtiş ve Uranga bölgelerinin idaresi de ona verilmişti. Çağatay'a eski Kara Hıtay İmparatorluğu, Issık Göl, Çu ve Talas havzaları ile Maveraünnehir'e kadar uzanan topraklar verilmiştir. Cengiz'in en küçük oğlu Tuluy ise Moğol geleneğine göre ailenin koruyucusu "Otçigin" sıfatıyla babadan kalan ilk toprakların mirasçısı olarak Tula, Yukarı Onon, Yukarı Kerulen arasındaki topraklara sahip olmuştur. Tuluy, cesur ve iyi bir asker olmasına rağmen çok fazla genişleme siyaseti gütmemiş ve kendisini içkiye vererek 1232'de ölmüştür. Güney Sibirya, Kıpçak bozkırları, Harezm ve Kafkasya toprakları büyük oğlu Cuci'ye verilmişti. Ancak Cuci, Cengiz Han'ın ölümünden 6 ay önce öldüğü için idaresi altındaki topraklar, onun oğulları Orda ve Batu'ya verildi. Batı'da alınacak yeni topraklar da Batu'nun idaresine bırakıldı. 1235-1242 arası Batu Han, Moskova ve Kiev'i fetheder ve böylece Rusların "Tatar Boyunduruğu" dediği yaklaşık 300 sene sürecek dönem başlar. Avrupa'daki Moğol seferlerini planlayan Subutay ile Batu Han'ın seferleriyle Moğollar Rusya, Ukrayna, Polonya üzerinden Almanya'nın doğusuna, Hırvatistan ve Dalmaçya sahillerine kadar istila etmişler, hatta büyük bir Polonya ordusu ile Macar ordusunu yenerek Macaristan topraklarını da ele geçirmişlerdi. Ancak Batu Han, 1242 yılında Viyana önlerinde iken Ögeday ölünce, seferde olan yeni kağanın seçilmesi için ordusuyla Moğolistan'a döner ve Avrupa, Moğol istilasından ancak bu şekilde kurtulur. Bir diğer duruma göre, Doğu Avrupa topraklarının zengin olmaması, Moğolların İran ve Çin'de yaptıkları gibi Doğu Avrupa'da yerleşmemesinin başlıca nedeniydi. Batu Han'a ait olan yerlere, babasının adından dolayı "Cuci Ulusu" deniyordu. Batu, Cengiz Han'ın hakimiyet alameti olarak kendisi için altın busagalı ak orda kurdurmuştu. Üzeri altın kaplama olduğu için, bu otağa altın orda deniliyordu. Böylece babasından dolayı "Cuci Ulusu" olarak anılan Batu Han'ın Altın Orda'sı, imparatorluk parçalandıktan sonra kurulacak olan dört devletten birine temel teşkil etti. 1241'de Moğollar'ın İran istilasını yürütmek için Baycu Noyan tayin edildi. Baycu Noyan, Anadolu'yu Moğollara bağlayarak Büyük Han'ın nazarında itibar kazanmak istiyordu. Bu amaçla 1242'de Erzurum'u kuşatarak ele geçirmiş, bu olay üzerine 1243 ilkbaharında Kayseri'de toplanan Anadolu Selçuklu ordusunu Sivas-Erzincan arasındaki Kösedağ mevkiinde