Gelin Teşbih Yapalım!

Bu dünyada her şey bir başka şeye benzer. Benzerlik bütüne yakınlığın işaretidir. Parçaların bütünü çağrıştırması gibi insan da kendisi kadar kendi dışındakilere benzer. Kendi dışındakiler insanı hatırlatır. Hayvanat, nebatat ve cemadat ne varsa âlemde birbiriyle akraba gibidir. Belki de bu sebepten Ademoğlunun en çok kullandığı sözcük "gibi" sözcüğüdür bu dünyada. Gibi benzeyeni benzetilene bağlar. Bir şeyi ancak bir başka şeyle açıklayabilmek insana şu hayatta verilmiş nadir imkânlardan biri. İşte, "Teşbihte hata olmaz" sözünü haklı çıkaracak birkaç örnek: "Bu dünyanın misali benzer bir değirmene Gaflet onun sepeti Bu halk öğünen dane" (Yunus Emre) Cahit Zarifoğlu, Bizim Yunus'tan asırlar sonra bu sözü emanet bilip kitabına isim yapmış: "Bir değirmendir bu dünya." Kaygusuz Abdal da dünyanın gerçek yüzünü evrenin aynasında görenlerden: "Bu dünyanın misali bir ulu şâra benzer Veli bizim ömrümüz bir tez pazara benzer." pushfn('ads'); Bu da bir anonim türküden: "Bu dünya misaldir handan Can ayrılır bir gün tenden Yâr yüzün ayırmış benden Ölüyorum ölüyorum." Yunus Suresi 24. ayetle bağlayalım: "Dünya hayatının örneği, ancak gökten indirdiğimiz, onunla insanların ve hayvanların yediği yeryüzünün bitkisi karışmış olan bir su gibidir. Öyle ki yer, güzelliğini takınıp süslendiği ve ahalisi gerçekten ona güç yetirdiklerini sanmışlarken (işte tam bu sırada) gece veya gündüz ona emrimiz gelmiştir de dün sanki hiç zenginliği yokmuş gibi, onu kökünden biçilip atılmış bir durumda kılmışız. Düşünen bir topluluk için biz ayetleri böyle birer birer açıklarız." Bunlardan benim dünyama meteor gibi düşen metaforlar: MR (EMAR): Bir kavanozun içerisindesinizdir sanki. "Sanki" sözcüğü geçici bir süreliğine "gibi" edatı yerine kullanılıyor. Allah mecbur etmesin, ama MR cihazı içerisine girdiğinizde yaşadığınız hayat dünyaya, yani o kavanoz dipli dünyaya benziyor. Siz bu benzerliği yakalayamasanız bile o kendindeki benzerliği bulup buluşturup size yetiştiriyor. Ben MR cihazı ile ilk tanıştığımda bir tünelden geçeceğimi sanmıştım. (Bu arada sanmak teşbihte yanılma hakkıdır.) Baktım ki dakikalar geçmesine rağmen yerimde sayıyorum. İşte o zaman anladım ki MR, içine girenlere dünya ile olan benzerliğini anlatan bir cihazmış. Dünya nasıl ahiretle kıyaslandığında gözümüzde büyüttüğümüz bir mezarsa, MR cihazı da bizi bu gerçekle yüzleştirmek için icat edilmiş bir turnusoldür. Arızalarınız bu cihaz içerisinde tespit edilip kayda geçiyor. Ey bir şeyi başka bir şeye benzetme gücü, sen ne büyüksün! pushfn('ads'); ZİL: İnsan dalıp giden bir varlık. Kendini hayata öyle bir kaptırmıştır ki kulağı kendine dair sesleri işitmekten uzaklaşmıştır. Kornolar,