8 aydır süren savaşta iki büyük güç arasındaki en kritik ilk toplantı ve perde arkası

Nükleer savaş, üçüncü dünya savaşı tehlikesi; uzun süreli hibrit savaş ve tüm bunların dünyaya ekonomiden insan hayatına etkileri...Rusya-Ukrayna ya da Rusya ile Batı arasındaki savaş nedeniyle; dünya ayakta, halklar bıkkın, ekonomiler krizde. Üstelik tüm taraflar açısından "evdeki hesaplar çarşıya uymadı". İki tarafla görüşen tek ülke konumu, esir takası, tahıl koridoru gibi önemli adımların yanına Türkiye çok önemli ve belki de hepsinden daha kritik bir adımı ekledi. ABD ile Rusya arasında arka kapı diplomasisini ve bunun en somut göstergesi olan CIA Direktörü William Burns ile Rusya İstihbarat Başkanı Sergey Narışkin MİT'in ev sahipliğinde buluşmasını. Sekiz aydır süren savaşta bir anlamda "gerçek" taraflar arasında yapılan ilk üst düzey görüşmeydi. Şimdi bunun hem perde arkasını hem de hikâyesini sizlerle paylaşacağım.ANKARA'DANWASHINGTON'ADİYALOG TEKLİFİNİ İLKHÜRRİYET DUYURDUHaberin DevamıTarih 7 Ekim 2022 idi. Hürriyet gazetesi için kaleme aldığım haberde Ankara'nın Washington'a Rusya ile diyalog teklifini duyurmuştum. Kısa bir hatırlatma yapmak gerekirse: Cumhurbaşkanı Sözcüsü İbrahim Kalın, ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Sullivan'a Türkiye ziyaretinde "Rusya ile müzakere" önerisi götürdü. Rusya'nın Batı özellikle ABD ile masaya oturma isteği şöyle anlatıldı:- Putin artık 'Geçmişteki Rusya yok' diyor.- Putin, Batı'nın bir anlamda kendi arka bahçesinde kendisini oyuna getirmesinden rahatsız.- Asıl talebi Batı özellikle ABD ile müzakere. Washington'ın temel sorusu ile görüşmelerin kiminle yapılacağı üzerine yoğunlaştı. Konuşulabilecek bir isim arayışı öne çıktı. Ankara'nın 'Var' yanıtı üzerine Sullivan, "Bu benim ev ödevim" diyerek Türkiye'den ayrıldı.SÜREÇTE NELER YAŞANDI Biden yönetimi ABD'de de ara seçimlere giderken, kamuoyu önünde Rusya'ya yönelik katı tavrını sürdürdü. Ancak arka planda bazı arayışlar başladı. Arayışların nedenlerini şöyle özetlemek mümkün:- Batı özellikle ABD, Rusya sahada yenilsin ve masaya öyle oturalım diyordu. Ancak sahada yaşadığı hezimete rağmen Rusya'nın dirençli ve dayanıklı olduğu görüldü. Kısacası Batı'nın tezi çöktü.Haberin Devamı- Tüm yaptırımlara rağmen, enerji kartını elinde bulunduran Rus ekonomisi Batı'nın istediği gibi çökmedi.- Uzun, hibrit savaş; nükleer silah kullanımını hatta üçüncü savaş olasılığını dünya kamuoyu gündemine taşıdı.- Avrupa kabaca ikiye ayrıldı. Rusya sınırı olan Baltık ülkeleri ve özellikle Polonya savaş tutumunu sürdürürken; Almanya, Fransa, İtalya gibi ülkeler hem ekonomilerindeki sorun hem de kamuoylarının tepkileri karşısında çare aramaya koyuldular.- Bu arada Rusya, Avrupa ile teması kesti.- İki tarafla görüşen tek ülke olarak sadece Türkiye kaldı.ARKA KAPI DİPLOMASİSİNDE BÜYÜK ÇERÇEVE Bir yanda Sullivan'ın "benim ev ödevim" diyerek Türkiye'den ayrılması ve bu konuda çalışması, diğer yanda Rusya'nın da görüşmelere sıcak bakması ve Ankara'nın her iki ülke nezdinde farklı seviyelerde yürüttüğü diplomasi sonuç verdi. MİT Başkanı Hakan Fidan iki mevkidaşıyla da görüşmelerini sıklaştırdı. Sonuçta iki ülke ABD ve Rusya'nın istihbarat başkanları; MİT'in koordinatörlüğünde bir araya geldi.Haberin Devamı Bu görüşme 8 aylık savaş sürecinde yapılan iki büyük güç arasındaki ilk ve en kritik üst düzey görüşmedir. İki taraf da görüşmenin Ankara ev sahipliğinde ve koordinatörlüğünde yapılmasını istedi. En az esir takası ya da tahıl koridoru kadar önemli bir adım. Asıl amaç iki ülke arasında bir müzakere zemini ve daha önemlisi masası oluşturabilmek.SÜREÇTE OLASI RİSKLER VE AKTÖRLER İstihbarat başkanlarının görüşmesi ile Ankara'ya göre bir "konuşma zemini" yakalandı. Şimdi önemli olan bu zemini sürdürmek ve genişletmek. Şimdi hem olası riskleri, hem de sürecin nasıl götürüleceğini paylaşayım: Kritik ve tarihi görüşme zemin için ilk adım olarak yorumlanıyor.Haberin Devamı Müzakere masasının kurulması ana hedef. Ancak neyin, nasıl müzakere edileceği önemli bir sorun olarak ortada duruyor. İstihbarat başkanlarının görüşmelerinin sürmesi planlanıyor. Diğer yanda ise Sullivan'ın arka kapı görüşmelerinin de hız kazanması gündemde. Rus tarafında öne çıkan isimler ise Sullivan'ın Rus mevkidaşı Güvenlik Konseyi Sekreteri Nikolai Patrushev ve Kremlin'in Dış Politika Yardımcısı Yuri Ushakov. Ushakov'u hatırlayacaksınız. Hani İbrahim Kalın'a Türk usülü sarılan isim. Putin'in şaşkınlığı da kameralara yansımıştı. Süreç