Türk'ün tarihi kan, gözyaşı ve sürgünlerle doludur ve yüzlerce örneği vardır. Her zaman söylediğimiz gibi yeryüzünde soykırıma uğramış bir millet varsa o da Türk Milleti'dir diye. Bunlardan biri de maalesef Karaçay Türklerinin 2 Kasım 1943 tarihindeki sürgünüdür.

1942 yılı sonunda Sovyetlere yenilen Alman Ordusu askerlerini Kafkasya'dan çeker çekmez 15 Ocak 1943'te Kızılordu, Karaçay'a tank, top ve uçaklarla büyük bir saldırı başlattı. Güyâ Karaçay'ı Alman işbirliği yaptığı gerekçesiyle cezalandırıyorlardı. Hâlbuki Almanlara direnemeyerek kaçan kendileriydi. Sonra bu topraklarda Rusların ne işi vardı. Kendileri de Almanlar gibi işgâlci değiller miydi Hiç değilse Almanlar bölgede yaşayanlara din hürriyetini tanımış, cami ve medreselerin açılmasına karışmamış, kolhozları kaldırarak herkesin kendi toprağını işlemesine imkân tanımıştı.

İşte; Almanların verdiği bu imkânları kullandı diye önce Karaçaylılar, sonra da Malkarlılar, tabî ki Kırım Türkleri ve Ahıskalılar Sovyetlerin hışmına uğrayarak bir yıl içerisinde sürgüne gönderildiler. Ortak özellikleri Türk ve Müslüman olmalarıydı.

Aylarca bombardımana tâbi tutulan Karaçay Köyleri yerle bir edildikten sonra bile bölgeye hâkim olamayan Komünist Rejim çareyi bölge halkını sürgüne göndermekte bulmuştu. 12 Ekim 1943'te aldığı kararı 20 gün sonra uygulamaya koydu. Takvim yaprakları 2 Kasım 1943 tarihini gösterdiğinde yaptıkları silahlı baskınla köylerde tek tek evlere girmek sûretiyle halkı boşaltarak kışın ortasında hayvan vagonlarına doldurdular.

Soğuk vagonlarda kışın ağır geçtiği Sibirya'ya doğru aç-susuz yola koyulduklarında sayıları ilk etapta 69.267'yi bulmuştu. Daha sonra bunlara askerde bulunan erkekler de ilâve edilmişti. Sürgün sonrası bölgede önemli değişiklikler yapan Sovyetler, nasıl olsa bir daha gelemeyecekler diye Karaçay Köylerinin isimlerini dâhi değiştirerek tamamen tarihten silmek istedi.

Zâten nüfusun yarısı bu sürgünde hayatını kaybetmişti. Ancak vatan toprağı sevgisi ağır basan Karaçay Türkleri Stalin'in ölümünden sonra toparlanarak 1957 yılından itibaren köylerine göç etmeye, yerleşmeye başladılar.

Bu dönüşe sebep Kruşçev'in Sovyet topraklarında sürgün edilen Türklerden âdeta özür dilediği konuşması olmuştu. Sibirya bölgeleri ile Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan'ın ücra köşelerine atılan Karaçaylılar, Kruşçev'in 1956 yılında Komünist Partisi 20. Kongresinde yaptığı konuşmasında Rusya topraklarından yaşayan Türklerin Stalin tarafından haksız yere sürüldüklerini belirterek Karaçaylıların da sürgüne uğrayanlardan birisi olduğunu söyleyerek topraklarına geri dönmelerini sağlayacağını söylemesinden sonra geri dönüş başladı.