1877-78 Osmanlı Rus Savaşı'nda Doğu Cephesi ve Gâzi Ahmed Muhtar Paşa (Vefât21 Ocak 1919-2.Bölüm)

Hatırlayacak olursak; Avrupa Devletleri ve Rusya'nın Osmanlı'yı bölme planı için Londra'da aralarında imzalayarak İstanbul'a dikte ettirmeye çalıştıkları protokol metnini 10 Nisan 1877'de Bâb-ı Âli reddetmişti. Metinde, tamamına yakını Ortodoks olan iki ilçenin Bosna-Hersek'ten alınarak Karadağ Prensliğine verilmesini, Bosna-Hersek ile Bulgaristan'da ıslahat yapılması ve Tuna Boylarındaki Türk askerlerinin azaltılmasını, aksi halde savaş açılacağı yazıyordu. Bu red karşısında, günümüzde olduğu gibi Balkanlar'ın hamiliğine soyunan Çar II. Aleksandr, bu kezde "hiç değilse Nikşik ilçesini bırakın yoksa savaşı önleyemem" tehdidinde bulunmuş, Sadrâzâm İbrahim Edhem Paşa bu teklifinde Anayasa'ya aykırı olduğunu bildirince, Rusya'nın İstanbul maslahatgüzârı Nelidof, Dışişleri Bakanı Saffet Paşa'ya Çar'ın savaş başlamıştır notasını vermişti. İlk bölümde, 93 harbide denilen büyük savaşın Balkan-Rumeli Bölgesindeki gelişmelerini belirtmiş, Gâzi Osman Paşa'yı anlatmıştık. Bu bölümde Kafkas-Doğu Anadolu Cephesini ve cephe Başkomutanı Ahmed Muhtar Paşa'dan bahsedeceğiz. Osmanlı-Rus savaşı başladığında Kafkas sınırında Bursa'lı Ahmed Muhtar Paşa'nın emrinde 90 bin asker ile 97 Sahra topu vardı. Rusya'nın "savaş başlamıştır" notasını vermesiyle birlikte doğu cephesinde Rus saldırıları batı cephesinden önce ve hızlı başladı. Rus'lar ilk hamlede 30 Nisan'da Doğubeyazıt'ı, 17 Mayıs'ta