Sinema tarihinin sosyal bilimciler tarafından en çok atıf yapılan filmlerinden biri herhalde Charlie Chaplin'in 'Modern Zamanlar' isimli filmidir. Bunun sebebi, Chaplin'in bu başyapıtında modernleşme ile gelen değişimin hayatı nasıl kendi ritmi ve hikayesinden kopardığını, yeni zamanlarda insanların aşama aşama nasıl zoraki bir otomasyonun kimliksiz ve aynılaşmış unsurları haline geldiğini sembolize eden unutulmaz sahneleridir. Bu sahnelerin en çok akılda kalanı; bir fabrikadaki işçilerin önlerinden akan bant üzerindeki cıvataları neredeyse otomatik bir şekilde sıkma hareketleridir. Bu her gün o kadar sık tekrar edilen bir harekettir ki artık ruhsuz bir hale gelmiş, adeta bir reflekse dönüşmüştür. Charlie Chaplin, modernleşmenin ve beraberinde gelen sanayileşme dayatmalarının insanları adeta kendine ait bir hayatı olmayan robotlara dönüştürdüğünü ima eder bu sahneyle. Şüphe yok ki, modernleşme ideolojisinin ve pratiklerinin henüz yaygın biçimde tartışmaya açılmadığı bir dönem için (1936 yılı) cesur, ileri görüşlü ve vurucu bir eleştiridir bu. Bu sebepten olacak, modernleşmeye ilişkin bütün eleştirel paragrafların bir yerinde bu filme değinilir.Charlie Chaplin'in okkalı biçimde vurguladığı bu manzara, modern hayatın görünen yüzüne dair bir teşhistir. Üzerinden 87 yıl geçmiş bir filmin bugünün sosyal bilimcileri için hala atıf değeri taşıyor olması, bu 87 yıl boyunca yaşanan bütün olumsuzluklara rağmen insanlığın gidişatında çok şeyin değişmediğini gösteriyor. Daha önce defalarca değindiğim için yazıya bu minvalde devam etmeyeceğim. Sadece, artık o cıvataları da makinelerin sıktığını söylemekle yetineceğim. 'Modern Zamanlar' filminden söz edişimin sebebi, bu filmin o çok meşhur sahnesinin bugünlerde kazandığı yeni sembolik açılımına işaret etme isteğim...Nedir o sembolik açılımChaplin'in hayatın fiziki yapısı, seyri, gidişatı üzerine yaptığı o eleştirel vurgulara, bugün ayniyle zihin dünyamız üzerinde karşılıklar bulabilecek durumdayız. Zihinsel dünyamızın yaşadıklarımızdan ve içimizde biriktirdiklerimizden beslendiği malum... Bugün özel hayatlarımızda zihin dünyamızı besleyecek, zenginleştirecek türden pek bir şey yaşamıyoruz. Tekdüze bir hayat, aynılaşmış ilgiler, standartları başkalarınca belirlenen zevkler... İlgilerimiz de, yine başkaları tarafından önümüze konan gündem başlıkları, trend topic listeleri, en çok tıklanan videolar ve sair türedi zuhurat tarafından belirleniyor. Konu başlıkları