Biri size, konu fark etmeksizin -bu romantik bir ilişki de olabilir iş ilişkisi de- sürekli olarak 'Aşırı tepki veriyorsun', 'Kafanda kurmuşsun', 'Çok hassassın' gibi cümleler kuruyor ise muhtemeldir ki 'gaslighting'e uğruyorsunuz. Amerika'nın en eski sözlük yayıncılarından Merriam-Webster yılın kelimesini seçti: 'Gaslighting.' Buna en büyük etken 2022'de 'gaslighting' kelimesinin yüzde bin 740 artarak aranması. Gaslighting için 'Akıl sağlığınızdan şüphe duymanızı sağlayacak, manipülasyona dayalı, sinsi bir psikolojik şiddet' demek mümkün. Peki, kimler kurbanı Kim, nasıl, neden uyguluyor Neden 'Gaslighting' (gaz lambası) deniyor Buyurun yanıtı.BİRİLERİNİN 'KUKLA'SI OLMAYINUzman psikolog Erhan Özden, insanın kendi içinde -az ya da çok, bu kişiye göre değişebiliyor- varlık bilincine dair şüphe ve boşluklar olduğunu söylüyor ve diyor ki:"Gaslighting dediğimiz psikolojik şiddet işte tam da burada başlıyor. Bir ilişkide -bu evlilik, iş ya da arkadaşlık ilişkisi de olabilir- kişiyi manipüle ederek uygulanan sinsi, anlaşılması güç, psikolojik bir şiddet türüdür gaslighting. Şiddeti uygulayan kişikişiler kafamızdaki şüpheleri, boşlukları iyi bilir ve buna oynarlar. Mesela bir bebek ilk doğduğunda nasıl doğup doğmadığının, annesinin karnında olup olmadığının ayrımına varamaz, gaslighting'e uğrayan kişi de suçlandığı durum her ne ise onu kendisi mi yarattı, hata kendisinde mi yoksa karşısındakinde mi, ayırt edemez. Yaşanan her şey için kendini suçlar; aklından, algısından, hafızasından şüpheye düşer. Böylelikle daha kontrol edilebilir hale gelir. Cinsiyetten bağımsız herkes gaslighting uygulayabilir. Narsisistik kişilik bozukluğu olanların uygulayıcı olması daha olası."Haberin DevamıÜZERİNİZE HÂKİMİYET Mİ KURULUYOR'Birinin kuklası olmak' diyebilir miyiz bu duruma' Özden, şöyle cevaplıyor: "Bu, iyi bir metafor. Evet, tam olarak 'Birinin kuklası olma hali'. Kişi kendinden ne kadar şüphe duyarsa o kişiyi yönetmek, üzerinde hâkimiyet kurmak o kadar kolaylaşır. Partner ilişkilerinde daha sık gördüğümüz bir durum. Mesela, 'Akşam dışarı çıkacağım' diyor taraflardan biri, öteki 'Neden daha önce söylemedin İlk kez söylüyorsun' diyor. Karşı taraf aslında gerçekten de dışarı çıkacağını söylememiş, hemen savunmaya geçiyor: 'Kafanda kuruyorsun. Söyledim. Hastasın sen. Kendinde değilsin sanırım.' Bu sözlerle kendinizden şüphe duymanızı sağlıyor. 'Haklı. Benim suçum' derken buluyorsunuz kendinizi. Bir başka örnek; en yakın arkadaşınızı kıskanıyor diyelim. Arkadaşınızdan şüphe duymanızı sağlayacak cümleler kuruyor. Mesela, 'İlişkimizi kıskanıyor', 'Sen farkında değilsin', 'Başkaları da benim gibi düşünüyor.' Ne kadar manipüle eder, kendinden şüphe duymasını sağlar ve yalnızlaştırırsanız kişi o kadar çok -hatta sadece- size inanır hale gelir. Çoğu kişi maalesef içinde bulunduğu durumun farkında değil."Haberin DevamıFARK EDİLMESİ UZUN SÜRÜYOR"Ataerkil toplumlarda, erkeğin, kadının üzerinde hâkimiyet kurması, sahiplenmesi, kontrol etmesi gerektiği gibi kodlar var. Bu, bizlerin ebeveynlerimiz aracılığı ile öğrenegeldiğimiz bir ilişki modeli. Bu kodlar gaslighting'i meşru kılabiliyor. Oysa kişi böyle bir durumda hemen gaslighting uygulayan kim ise (partner, arkadaş, patron vs.) onunla iletişimi tamamen kesmeli. Ama maalesef bu pek gerçekçi değil çünkü gaslighting mağduru, uğradığı haksızlığın farkına zor varır, 'Acaba bana mı öyle geldi' der, 'Gerçeği söylüyor galiba' diye düşünür. Bu sebeple kişisel terapi almak önemli, farkındalığınızın artmasına destek olur."Haberin DevamıHER ŞEYİN EN KÖTÜSÜ HEP 'BENDİM'Özge Demirci ile bir arkadaşım vasıtası ile tanıştım. 24 yaşında lise aşkı ile evlenmiş, iki çocuk annesi. 16 yıllık evliliğini 3 yıl önce psikolojik şiddet sebebi ile noktalayıp yarım bıraktığı kariyerine (bankacı) yeniden dönmüş. Evliyken uğradığı psikolojik şiddetin