Deprem istihbaratı: Bilimsel mi, lotarya mı

Yazının başlığına çektiğim 'deprem istihbaratı' tamlamasının, afetler öncesinde çok canın kurtulmasını, hatta belki de hiç kaybın olmamasını sağlayacağı için 'cool' göründüğünü söyleyebiliriz. Ancak bunun bilimsel olduğunu iddia ederek hem peşin peşin sizi umutlandırmaya, hem de kendimi bu işten anlayanlar nezdinde küçük düşürmeye niyetim yok. Bu konuda epey araştırma yaptım. Ayrıntıları yazının uzun versiyonuna saklamak kaydıyla hepsini paylaşacağım. Ama öncelikle Türkiye'de nedense hiç bahsi geçmeyen, konuşulmayan bir 6 Şubat 2023 depremi raporundan bazı bilgilerle başlamak istiyorum. Konumuzla doğrudan değilse bile dolaylı ilgisi var ve önemli. NASA'nın yani Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi'nin depremden sadece altı gün sonra yayınladığı bir rapor var. NASA, özel bir yöntemle ülkemizdeki yıkıcı iki depremde hangi ilin hangi ilçesinin ne ölçüde zarar gördüğünü yüzdesine ve dahi etkilenen kilometrekare rakamına kadar vermiş. Buna göre depremden en çok etkilenen illerimizden Adıyaman merkezde yıkım yüzde 18 görünüyor. Besni yüzde 38, Çelikhan yüzde 55, Gölbaşı yüzde 56, Sincik yüzde 28, Tut yüzde 50. Yorumsuz devam edelim: Gaziantep İslahiye yüzde 41, Nurdağı yüzde 53, Antakya yüzde 36, Hassa yüzde 44, İskenderun yüzde 40, Kırıkhan yüzde 57. Meşhur Erzin, zemininin de etkisiyle sadece yüzde 4 oranında yıkım yaşamış. NASA'NIN BİLİNMEYEN DEPREM RAPORU Devam ediyoruz: Kahramanmaraş Andırın yüzde 36, Çağlayancerit yüzde 41, Ekinözü yüzde 67, Elbistan yüzde 57, Maraş merkez yüzde 17, Nurhak yüzde 28, Pazarcık yüzde 57, Türkoğlu yüzde 30. Malatya'ya geçelim: Akçadağ yüzde 27, Battalgazi yüzde 30, Doğanşehir yüzde 26, Malatya merkez yüzde 54, Pütürge yüzde 34, Yazıhan yüzde 29, Yeşilyurt yüzde 67. Rakamlardan yüksek olanları bunlar. Daha düşük oranlı yıkımları vermedim. İmdi... Bu veriler nasıl elde edilmiş, ona bir bakalım NASA'nın JPL adlı bir merkezi sayesinde... NASA, bizim Kandilli'nin verilerinden farklı olarak ilk depremin büyüklüğünü 7.8; ikincisinin büyüklüğünü ise 7.5 olarak vermiş. Yani bizdeki gibi ilk deprem, yani Pazarcık 7.7 ve Elbistan 7.6 olarak verilmemiş. İlk depremde bir puan yukarı, ikinci için ise bir puan aşağı oynamış. JPL demiştik, açılımı, Jet Propulsion Laboratory. Ta 1958'de Dwight Eisenhower tarafından kurulan Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA), en önemli merkezlerinden biri, hatta birincisi. DEPREM İSTİHBARATI, HAVA TAHMİNİ DEĞİL Gelelim deprem tahmini, daha doğrusu öngörüsü, hatta biraz da spesifikleştireyim istihbaratı meselesine... 10 Nisan 2004'te NASA'nın sitesinde bir haber çıkmış. Deprem tahmini programı müthiş başarı