Seçimler savaş nedeniyle ertelenebilir mi

Malumunuz, resmiyette haziran ayında gerçekleşecek genel seçimlerin tarihine dair pek çok varsayımda bulunuldu. Bu varsayımlarda erken seçim, baskın seçim gibi seçim tarihini öne alan tahminler ön plana çıksa da pek çoklarımızın "o kadar da olmaz" diye dikkate almadığı diğer bir ihtimal de aslen uzun süredir kimileri tarafından dillendiriliyor. Ekonomideki kötü gidişat ve yaklaşan seçim tarihiyle birlikte erken seçim ihtimali iyice zayıflayınca, bu sınırlı bir kesim tarafından dillendirilen ihtimal, daha çok tartışılır hale geldi. Hemen yanı başımızda yaşanan savaşlar da ihtimalin imkânsız olmadığını hissettirince, çokça kişinin aklına şüphe düştü. O halde bu ihtimali, hangi şartlarda geçerli olacağını, kimin tarafından devreye sokulabileceğini ve gerçekleşmesi halinde başka nelerin olabileceğini bir değerlendirelim. Türkiye'deki genel seçimlerin gerçekleşme tarihine dair bu söz konusu tahmin, seçimlerin ertelenmesi, yani Anayasa'da ifade ediliş şekliyle "seçimlerin geriye bırakılması" hususunda. Yeni bir tartışma değil Aslına bakarsanız bu, akıllara ilk defa gelen bir senaryo değil. Güneyde yaşanan savaşlar nedeniyle 5 Haziran 2015 seçimleri için de 24 Haziran 2018 seçimleri için de hatta 2002'de erken seçimlerin ertelenebilmesi mümkün mü minvalinde tartışmalarda da benzer tahminde bulunulmuştu. Hatta olağanüstü hâl koşullarında girilen 24 Haziran 2018 seçimleri için Avrupa Konseyi tarafından seçimlerin Avrupa kriterlerinde gerçekleşmesinin mümkün olmayacağı uyarısıyla erteleme çağrısı yapılmış ancak o sıra rüzgârı ardına, gücü eline almış iktidar bu çağrıya kulak asmamıştı. Şimdilerde ise mevcut iktidarın stratejisi ne pahasına olursa olsun iktidarı kaybetmemek olunca, aleyhine işleyen süreci lehine çevirmek için süre kazanmak istemesi pek çok kişinin aklına gelen bir ihtimal. Nitekim geçen Aralık ayında Brüksel merkezli düşünce kuruluşu olan Carnegie Europe'da yayınlanan bir makalede dahi, Türkiye genel seçimlerinde yaşanması imkânsız olmayan sürpriz senaryoların başında seçimlerin savaş nedeniyle ertelenmesi örneği yer alıyordu. Peki, Anayasa ne diyor Anayasa'nın "Seçimlerin geriye bırakılması ve ara seçimler" başlıklı 78. maddesi şöyle: "Savaş sebebiyle yeni seçimlerin yapılmasına imkân görülmezse, Türkiye Büyük Millet Meclisi, seçimlerin bir yıl geriye bırakılmasına karar verebilir. Geri bırakma sebebi ortadan kalkmamışsa, erteleme kararındaki usule göre bu işlem tekrarlanabilir." Burada, her şeyden önce Anayasa'nın 92'nci maddesi uyarınca milletlerarası hukuka uygun sayılan hallerde savaş hâli ilanının münhasıran Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından yapılması gerekiyor. Anayasa'ya göre, savaş ilanı yapılmadan 78'inci maddeye dayanılarak seçimlerin ertelenmesi