"Onuncu Yıl Marşı"nın bestecisi Cemal Reşit Rey, çağdaş Türk müziğinin öncüsü, Türk beşlerinin en yaşlısı, ilk kez büyük senfonileri, konçertoları, operetleri ve revüleri bestelemiş şef, besteci ve piyanisttir. Yapıtlarındaki zengin melodileri, güçlü ritmi ve betimsel senfonik şiirleriyle gönülleri fethetmiştir. 1933'te bestelediği 10.Yıl Marşı'nın yazılış öyküsünü daha önce de birkaç kez anlatmıştım: Cumhuriyetin onuncu yıl kutlamaları için 1933'te bir marş yarışması düzenlenir. Cemal Reşit de bu yarışmaya katılacaktır: "Recep Peker (zamanın başbakanı) beni Ankara'ya çağırdı. Marşın güftesi Faruk Nafiz Çamlıbel ile Behçet Kemal'e aitti. Cumhuriyetin onuncu yıl kutlamalarına yetişmeliydi." Cemal Bey, hem Cumhuriyet coşkusunu hem de marş görkemini yakalamak için epey uğraşır. Bestesini ağabeyi Ekrem Reşit Rey'e onaylatmak ister. Ona beğendirinceye kadar tam dokuz kez yırtar, baştan yazar. En sonunda mehter takımının ritmik yapısı aklına gelir. (Koro girmeden önce orkestranın başlangıcında bunu duyarsınız.) Marş sözlerinin müziğe uygunluğunu da (prosodi) dikkate alarak besteleyip tamamlar. Sonra Ankara'ya jüri önünde dinletmeye gider. Sunumda, piyanoyla kendine eşlik ederek söylemeye koyulur. Seçiciler kurulunda bulunan zamanın Milli Eğitim Bakanı Saffet Arıkan'dan bir eleştiri gelir: "Cemal Bey, müzik majör başlayıp akarken birden 'Cumhuriyet' kelimesinde minöre geçiyor. Malum, minör 'küçük' demektir. Yoksa siz, bir Osmanlı ailesinin çocuğu olarak, Cumhuriyeti hâlâ küçük mü görüyorsunuz" der. Cemal Bey sonradan olayı dehşet içinde ailesine aktarır: "O an için bulunduğum salon beynime yıkıldı sandım. Kendimi toparlayıp dedim ki efendim, minör küçük demektir ama bu marşta o manada kullanılmaz. Beethoven Napolyon'un kahramanlıklarına hayrandı. Ona adadığı, Eroica (kahramanlık) senfonisinin ikinci bölümü do minör tonundadır." Jüriden bir başkası Fransız milli marşı Marseillaise'in de minör tonunda olduğunu hatırlatır. Ve böylece marş kabul edilir. Bugün, sözleri, temposu ve müzikal yapısı ile dimdik ayakta durmakta.FAZIL SAY'DAN 100. YILDA YENİ BİR MARŞBu hafta 23 Nisan'da, sosyal medyada ilk kez seslendirilen ve çeşitli tartışmalar yaratan Fazıl Say'ın 100. Yıl