İstanbul'un kaderine 24 Ocaklarda kardan perişan olmak yazılmış

İstanbul'un tarihinde ikinci defa 24 Ocak'taki kar yağışı şehirde hayatı altüst etti. 401 yıl önce 24 Ocak 1621'den 8 Şubat 1621'e kadar hiç durmadan yoğun bir biçimde kar yağmış, kışın şiddetinden İstanbul Boğazı donmuş, insanlar Anadolu yakasından Rumeli'ye yürüyerek gidip gelmişlerdi İstanbul'a biraz kar yağınca hayat durur. Bu hafta da öyle oldu. Ancak bu kış, İstanbul Boğazı'nı bile donduran eski kışların yanında hiçbir şey. Zeynep Dramalı ve Vahdettin Engin, eski kışları şöyle anlatırlar. İSTANBUL BOĞAZI DONDU 17. yüzyılın başlarında Osmanlı İmparatorluğu'nda devlet otoritesinde sarsıntılar yaşanıyordu. Bu dönemde İstanbul'da, şiddetli bir kış yaşandı. 24 Ocak 1621'den 8 Şubat 1621'e kadar hiç durmadan yoğun bir biçimde kar yağdı. Kışın şiddetinden İstanbul Boğazı'nda deniz buz tutmuş, sadece ortasında bir yer akmaya devam etmişti. Ancak 9 Şubat'ta İstanbullular gözlerine inanamadı. İstanbul Boğazı tamamen donmuştu. İnsanlar Eminönü'nden Üsküdar'a yürüyerek gidip gelebiliyorlardı. Haliç de donduğu için Galata'ya da aynı şekilde yürünerek gidip gelinebiliyordu. 19. yüzyılın sonlarında İstanbul Boğazı. İkinci Osman dönemini anlatan Tuği, bu hadiseyle ilgili olarak, "1621 senesinde Boğaziçi dondu. Üsküdar ve Beşiktaş arası kara olup, üzerinde adamlar gezip, Üsküdar'dan İstanbul'a yürüyerek gidip gelirlerdi" demişti Boğaz'ın donması İstanbul için bir felaketti. Gıda ihtiyacının çoğunu dışarıdan temin eden, tarihçi Robert Mantran'ın mide-kent olarak tarif ettiği İstanbul'a gemi gelemediği için yiyecek fiyatları arttı. Ekmek ve et fiyatları birkaç misline çıktı. Büyük bir kıtlık yaşandı. Mart ayının başlarında havanın yumuşaması ile Boğaz'da ulaşım tekrar başlamasaydı, şehirde büyük kargaşalar çıkabilirdi. ŞAİRLER TARİH DÜŞÜRDÜ Bu hadiseyle ilgili birçok şair de tarih düşürmüştü. Şair Haşimi şöyle demişti: "İstanbul Üsküdar arası dondu, kış kati oldu Geçer her cânibe âdem yürür havf etmeyi buzda Denizle yer bir oldu, var ona ibret gözüyle bak Silip evvel inayet gubarın, ger kim var ise gözde Yürü sür güzar ile tazarru ile Mevla'ya Umarız kim burudet def olup, tesir ide sözde Didim ey Haşimi tarihin anın, lafzen ü manâ Yol oldu Üsküdar'a bin otuzda Ak Deniz dondu." Neşati de bu hadiseyi tasvir etmişti: "Emr-i Hak ile Sıtanbul'da olan kış bu sene Belki dünya duralı olmadı bu resme şitâ Üsküdar ile Sıtanbul arası dondu kamu Ruy-i deryayı gören kimse sanırdı sahra Bunu kim gördü ki derya da buzun üstünde Kara yer gibi gezerler niceleri bi-perva Müncemid oldu dehende nefesi insanın Nice mahluku helâk eyledi berd-i serma Lafzen ü manen ana dedi Neşati tarih Be-meded dondu bin otuzda soğukdan derya." DENİZİ YÜRÜYEREK GEÇTİLER 48 yıl sonra 1669'da İstanbullular şiddetli bir kış daha geçirdiler ve Boğaz'da yer yer donmalar meydana geldi. Üçüncü Osman'ın hükümdarlığı zamanındaki 1755 kışı ise oldukça şiddetliydi ve İkinci Osman döneminde yaşanan kışa benziyordu. 11 Ocak 1755'te Haliç'in tamamı, İstanbul Boğaz'ının da önemli bir bölümü dondu. Halk, Haliç'te Defterdar ile Sütlüce iskeleleri arasında denizi yürüyerek geçmişti. Vakanüvis Ahmed Vasıf Efendi, tarihinde bu hadiseyi anlatırken şöyle bir tarih beyti de zikreder: "Buz üstünden geçen geldi, bana yaz dedi tarihin Deniz altmış sekizde dondu, buzdan bendeniz geçdim". Bu kış yalnız İstanbul'da değil, bütün Osmanlı ülkesinde oldukça şiddetli geçmişti. Dönemin tarihleri Edirne'de yağan karın 20 karış olduğunu yazarlar. İstanbul'da denizin donma olayı bir kez de İkinci Mahmud döneminde gerçekleşti. 1823'te İkinci Mahmud'un hükümdarlığında denizin bir kısmı ve musluklardan akan su donmuştu. İSTANBULLU AZ KALSIN SOĞUKTAN DONACAKTI DÖRDÜNCÜ Mustafa'nın hükümdarlığı yıllarında, 28 Şubat 1808'de başlayan kar yağışı, gece gündüz kesilmeden, fırtınayla birlikte devam etti. Soğanağa Cami İmamı Hafız Mehmed Efendi, günlüğünde çarşılar, resmi dairelere giden yollar ve mahalle aralarında bir buçuk adam boyu kar biriktiğini söyler. Dördüncü Mustafa, yollar karla kapanıp halk bir taraftan diğer tarafa gidip gelmeyince lağımcıların karları temizlemelerini