İnsanın içini ısıtan bir yaz akşamı. Foça'da beyaz örtülü bir masanın etrafında oturmuşuz. Şükran Kurdakul, Alpay Kabacalı ve Avni Arbaş... On sekiz yaşımın olanca uçarılığıyla yakamozla, kocaman gökte göz kırpan uzak yıldızlarla, kıyıya bağlı teknelerde eğleşen kedilerle meşgulüm. Nâzım'ın "Avni'nin Atları" şiirinin Avni'si, anılarını anlatıyor bize. İkinci Dünya Savaşı başlar başlamaz, Fransa'dan memlekete dönmeye çalışıyor. Ama çılgınlık yapıp rotasını İtalya'ya çeviriyor. Roma'dan Floransa'ya doğru ilerlerken aklında büyük ressamların yapıtları. Aşkla dolanıyor onca muhteşem eserin arasında. Bu arada İtalya'da iç çatışma başlamış, faşistlere karşı yeraltına inen komünistler ayrı cephede. Yolda bir saman kamyonu çıkıyor karşısına. Durduruyorlar genç Avni'yi. Kamyondakiler silahlı partizanlar da olabilir, faşistler de. Başının belaya girmesine ramak kalmış. Oracıkta bir kurşun delebilir göğsünü. Dizlerinin bağı çözülüyor. Zangır zangır titriyor ama korktuğunu belli etmemeye çalışıyor. Soruyorlar Arbaş'a: "Faşista Komünista" Avni Arbaş cevabı yapıştırıyor: "Artista! Artista!" Sarsıntılı, altüst oluşların sıkça yaşandığı sancılı değişim süreçlerinde mizah aynı zamanda yaşama sanatına büyük katkılar sağlar. Avni Arbaş'ın sözleri, güç ve iktidar ilişkileri arasında oluşan dengesizliği eleştirmenin kabul edilebilir yolu haline dönüşmüş, bu sayede trajik durumdan sıyrılmasına yardımcı olmuştur. Her şeyden önce mizah, düşünmeyi engelleyen çeşitli baskıları, inanışları ve önyargıları gülme aracılığıyla parçalamakta, toplumu ve yaşamayı sorgulamayı mümkün kılmaktadır. Bu sayede saygı duyulan, eleştirilemeyen, hatta dokunulmaz ilan edilen noktaya dair eleştirel bakış sunmak özgürleşmeyi de öne almak demektir. Öte yandan toplumsal travmalarda etkili bir onarım aracıdır mizah. Unutmayalım ki savaş dönemlerinde eğlence mekânları iyi iş yapar. İzmir'de bu sene altıncısı düzenlenen Uluslararası Mizah Festivali pek çok ana başlıkta mizahın çeşitli yönlerini tartışmaya açıyor. Festival yönetmeni Vecdi Sayar, "Baskının yoğunlaştığı dönemlerde, mizahın işlevi daha fazla artar. Çünkü mizah karanlıktan kurtulmak için insanlara bilinç ve cesaret aşılayabilir. Karikatürden edebiyata, tiyatrodan sinemaya kadar tüm sanat dallarının etkili bir mücadele aracı olduğunu düşünüyorum" diyor. Aynı zamanda mizahın önemli isimlerinin anıldığı festivalde, ülkemizde kabare sanatının gelişmesinde büyük emeği olan tiyatro ve sinema oyuncusu