Sorun sadece enflasyon değil

Döviz fiyatlarının kısa sürede hızla artması yüzünden, enflasyon son aylarda adeta patlamıştır. Döviz fiyatları ise "faiz sebep, enflasyon neticedir; faizler inerse enflasyon da iner" batıl inancına dayanarak, Merkez Bankası'na art arda faiz indirilmesi sonucu füze gibi çıkmıştır. Profesör Veysel Ulusoy'un yönetimindeki "ENAG"ın (ENflasyon Araştırma Grubu), 6 ay önce yayınladığı raporlarda, bugünkü resmi rakamlara yakın düzeyde enflasyonun varolduğu yer alıyordu. Belki de o oranlar, bir tür öngörüydü. Pek tabii ENAG'ın güncel ölçümleri, şimdiki resmi oran olan 70'in iki katından yüksek. İlgimi çeken bir tuhaflığa işaret etmek istiyorum. İstanbul Ticaret Odası'nın (İTO) İstanbul'da yaşayan ücretlilerin tüketim sepetine göre hesapladığı "geçim maliyeti artışı" da yıllık 80, İstanbul için hesapladığı Toptan Eşya Fiyatları yıllık artışı da 73. Yani tüketici fiyatları Türkiye genelinde 70, İstanbul'da 80 artmış. Buna karşılık TÜİK'in yurt içi üretici fiyat artışı ise 122. Yani Türkiye genelinde "üretici" fiyatları 122 artarken, İstanbul'da "toptan" eşya fiyatları sadece 73 artmış. Her ne kadar "üretici" ile "toptan eşya" fiyatları aynı şey olmasa da, ortada benim açıklayamadığım bir tutarsızlık var.HEM ENFLASYON HEM DE PAHALILIK VARBir ülkede "harcanabilir milli gelir" nüfus artış oranından fazla artıyorsa, enflasyon oranı ne kadar yüksek olursa olsun, o ülkede hayat, herkes için pahalanmış olamaz. Çünkü "fiyat" ve "gelir" bir paranın iki yüzü gibidir. Her fiyat ödemesi, malı veya hizmeti satın alan için "maliyet", malı veya hizmeti satan için "hasılat"tır. Ancak, fiyat artış oranları her mal veya hizmet ürününde aynı olmadığından, gelir dağılımı da kendiliğinden değişir. Daha da önemlisi, kendi maaşını (gelirini) kendi tayin edemeyen ücretliler ve emekliler böyle dönemlerde enflasyonun altında mutlaka bir miktar ezilir. Yükselen enflasyon ortamında tasarruflarını ulusal para birimli mevduat ve tahvile yatırmış olanlar da gelir kaybeder. Çünkü dönem başında saptanmış faiz, dönem sonunda ortaya çıkan enflasyonun altında kalır. Pek tabii eğer "enflasyona endeksli mevduat veya