Bin Selman ve Lapid ziyaretlerinin ardından...

Geçtiğimiz iki gün Ankara iki önemli ziyarete ev sahipliği yaptı. Önceki gün Cumhurbaşkanı Erdoğan, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman'ı ağırladı. Dün ise yakında başbakanlığı üstlenerek İsrail'i erken seçime götürecek Dışişleri Bakanı Lapid, Türk mevkidaşı Çavuşoğlu'nun misafiriydi. Bu iki resmi ziyaret normalleşme politikamızda somut sonuçların alındığını ve Türkiye'nin bölgesel güç denkleminde dengeleyici rolünün güçlendiğini göstermek açısından değerliydi. Öncelikle normalleşmeden beklentilerin rasyonel düzlemde ele alınması için bu sürecin bir tarafın arzusuyla değil her iki tarafın karşılıklı iradesiyle şekillendiği gözden kaçmamalı. Normalleşen taraflar yeni ilişkiyi üçüncü tarafların aleyhine olmayacak şekilde formüle etmeye çalışıyor. Yine her normalleşme süreci kendi dinamiklerine göre yürüyor ve diğer aktörlerin hesaplarını da etkiliyor. Riyad ve Ankara, bölgede ilişkilerini en hızlı toparlayabilecek iki başkent. 2018 Kaşıkçı cinayeti sonrası bozulan ve geçen nisan ayında Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Cidde ziyareti ile toparlanan ilişkiler Veliaht Selman'ın ziyaretiyle yepyeni bir ivme kazanabilir. Yayımlanan ortak bildiri buna işaret ediyor. İki ülke arasında ticaret, turizm, inşaat ve enerjiden savunma sanayisi ile yeni teknolojilere kadar ulaşan geniş bir işbirliği hedefleniyor. Bildiride Suudi Arabistan'ın 2030 vizyonuna, Suudi-Türk Koordinasyon Konseyi'nin çalışmalarını etkinleştirmeye ve Türkiye- KİK Serbest Ticaret Anlaşması müzakerelerinin önemine atıf yapılması, ikili işbirliğinin bölgesel ve küresel gelişmeler gözetilerek uzun vadeli bir perspektife oturtulmaya çalışıldığının göstergesi. Selman'ın Ankara ziyaretinin Başkan Biden'ın önümüzdeki ay İsrail ile başlayacak Batı Şeria ve Cidde ile devam edecek Ortadoğu turu öncesi olması anlamlıydı. Biden yönetiminin Suudi Arabistan'a "parya" muamelesi yapması, Yemen iç savaşında Riyad'a desteği kesmesi ve nükleer müzakere ile İran'a açtığı alan Suud yönetimini rahatsız ediyordu. Ancak Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sonrası artan petrol fiyatları Biden'ı Suud yönetimi ile ilişkilerde normalleşmeye zorladı. Biden, kasım ara seçimlerinde partisinin acı bir yenilgi almasını önlemek için Riyad'ın petrol üretimini artırmasını istiyor. Yine bu ziyarette Biden'ın Arap liderler ile İsrail arasındaki yakınlaşmayı teşvik etmesi ve İran konusunda Körfez'deki müttefiklerini teskin etmesi bekleniyor. İşte bu ortamda Ankara ile de yeni bir dönemi başlatan Riyad, bölgede daha aktif olma fırsatı yakalıyor. Bu arada, İran'ın vekilleri ve nükleer programının silah üretecek aşamaya gelmesi bölgenin endişesi. Bu durum Suudi Arabistan başta olmak üzere bölge ülkelerinin nükleer güce dönüşme isteğini güçlendiriyor. İran'ın artan bölgesel nüfuzundan rahatsız olan başkentlerinin