Amerikalı veri mühendisi-muhbir Frances Haugen, 2006 yılında Google'da çalışmaya başladı ve 'arama sonuçlarının sıralamasını ayarlama yöntemi' için bir patent hazırlayan yazılımcılardan biri oldu. 2015'te Pinterest platformunda çalışmaya başlayan Haugen, 2019 yılında Facebook'a geçti. Facebook'ta çalıştığı dönemde, bu platformun sosyal iyileştirmeye ihtiyacı olduğunu düşünen Frances Haugen, 2021'de ayrılarak Facebook'un on binlerce belgesini ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu'na ve The Wall Street Journal'a ifşa etti. Büyük ifşasından sonra Amerika Birleşik Devletleri Senatosu Ticaret Komitesi'nin Tüketicinin Korunması, Ürün Güvenliği ve Veri Güvenliği Alt Komitesi, ardından Birleşik Krallık Parlamentosu ve Avrupa Parlamentosu önünde ifade verdi. 2023 yılında "The Power of One: How I Found the Strength to Tell the Truth and Why I Blew the Whistle on Facebook" (Birinin Gücü: Gerçeği Söyleme Gücünü Nasıl Buldum ve Neden Facebook'ta Islık Çaldım) adında anı kitabını çıkardı. Haugen, yeni kitabı, yaşadığı zorlukları ve Facebook hakkındaki bilgileri sızdırmaya nasıl karar verdiğini Hürriyet Kelebek okurlarına anlattı.

Facebook reklamlarının etkileşim oranlarına dayandığı ve Facebook'un içerik zarar verici olsa dahi daha fazla etkileşim için bunları öne çıkardığını iddia ettiniz...

- Öne sürdüğüm birçok açıklama şaşırtıcı değildi. Açıklamalarımda ortaya çıkan sorundan şikayet eden birçok insan vardı. İnsan kaçakçılığı veya organize suç kartelleri platformda açıkça faaliyet gösteriyor. Değişen şey, artık Facebook'un bunları bildiği gerçeğinin sorun olduğuna dair kanıtımız olmasıydı. Çözümleri olduğunu biliyorlardı, onunla ilgilenmemeyi seçiyorlardı. Ama teknoloji değişti. Hâlâ Google'dan bile önce yazılmış yasalarla uğraşıyoruz. 1996'dan çıkardığımız yasalar, 80'lerin teknolojisi...

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

"Vay canına, bu ciddi bir durum" dediğiniz andan ve gerçekten halka açıldığınız zamana kadar geçen süreç hakkında konuşabilir misiniz Sizin için nasıldı

- O zamanlar Facebook'ta bir şeylerin gerçekten ama gerçekten yanlış olduğunu biliyordum ama ne yapacağımı bilmiyordum. 2020'de COVID'in ilk altı ayında Iowa'da ailemle yaşadım. ABD'deki seçim döneminde Iowa parti toplantılarında, kullanılması gereken yazılım ve duruma göre segmentlere ayırma yeteneğine sahip değildi. Gerçekte ne olduğunu veya Iowa'da neyin hedef alındığını görme yeteneğim yoktu, ki bu kulağa şok edici geliyor değil mi

Bundan sorumlu olan kişiyle konuştum. Ve bana, "Swing eyaletlerini destekleyeceğiz" dedi

Cumhuriyetçilerin 2020'deki adayı Trump'tı ve tam anlamıyla sadece boş bir ifadeyle yüzüme baktı.

Neden bahsettiğim hakkında hiçbir fikri yoktu. Teknolojinin seçimlere etkisini ve toplum için sonuçlarının ne olacağını anlamak için yeterli siyaset bilimi farkındalığına sahip değillerdi.

Şubat 2020'ye dönersek, insanlarla kendi beceri seviyelerinin çok dışında bir ligde oynuyor gibiydim. Ve sonra COVID vurdu, hayatımı bir nevi duraklattı.

Ailemle yaşadığım için durumun ne kadar kötü olduğuyla yeniden ilişki kurmaya başladım.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

Akşam yemeğinde ailemle oturup yüksek sesle ıstırap çekebiliyordum.

Bence birçok muhbiri inciten şeylerden biri de sessizce acı çekmesi. Konuşabileceklerini hissettikleri kimseleri yok.

Aralık 2020'ye geldiğimizde, deli olanın ben olmadığım sonucuna varmak için yeterli zamanım oldu. Sivil dürüstlük ekibini gerçekten feshettikleri zaman, konuşabileceğim insanlar vardı ve onlar benim için, 'bir şeylerin gerçekten çok yanlış olduğu fikrini' güçlendirdi. Burada hayal görmüyordum. Bir şeyler gerçekten yanlıştı.

ELON MUSK'IN TUTKULUFANBOY'LARI VAR

Hayatınız veya kariyeriniz için endişeleriniz oldu mu

- Kesinlikle endişelerim oldu. Facebook'un varsayımsal olarak beni ortadan kaldırabileceği doğruydu ve aslında öne çıkmamın bir parçası da buydu. Asla halka açılmayı düşünmedim. Açıklamaların bu kadar büyük olmasının bir nedeni, onların kendi ayakları üzerinde durabilmelerini istememdi. Halkın önüne çıkmamın nedenlerinden biri, avukatlarımın çok net olmalarıydı. "Kamusal alanda ne kadar görünür olursanız, Facebook'un peşinize düşmesi o kadar zor olur. Facebook'un her şeyi kazmasına izin vermek için beklerseniz, potansiyel olarak sizi kötü gösterebilir, halka kim olduğunuzu ifşa edebilirler. Buna karşılık öne çıkıp sorumluluk alırsanız, o zaman hikâyenizi kendi yolunuzla anlatabilirsiniz" dediler.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

Bence Mark Zuckerberg yerine Elon Musk'ı ifşa etseydim, durum değişik olabilirdi. Elon Musk'ın tutkulu fanboy'ları var.

Elon Musk'la uğraşsam ölüm tehditleri alırdım. Çok az insan Mark Zuckerberg için bu düzeyde tutkuya sahip. Ama kim bilir Bu yüzden gerçekten şanslı olduğumu düşünüyorum.

TİKTOK SANSÜR ÜZERETASARLANMIŞ BİR SİSTEM

Meta, Twitter ile rekabet edebilmek için Threads adlı bir hizmet başlattı. Peki firmalar arasındaki rekabet hakkında ne düşünüyorsunuz

- Bence rekabet her zaman iyidir. Konularla ilgili endişelendiğim şeylerden biri, Elon Musk. Twitter'da memnun olmadığım birçok şey yaptı. Örneğin, araştırma API'sini kapattı. Sadece insanlar ve bağlam için, Facebook'taki birçok bilgi işlemi onları Twitter'da bularak yakalandı. Çünkü Twitter'ın verilere Facebook'tan daha şeffaf erişimi vardı. Ve şimdi ise aynı API'nin araştırmacılar için maliyeti yüksek. Takım başına 40 bin dolar artı ücret alıyor. Öte yandan, Twitter'a güç veren algoritmaları yayınladı. Elon Musk bunu yapana kadar hiçbir sosyal medya şirketi bunu yapmadı.

strong class'read-more-detail'Haberin Devamı

Aynı zamanda Facebook çıkıp "Threads'in daha mutlu bir yer olmasını istiyoruz" gibi şeyler söylediğinde, beni neyin mutlu ettiğini düşündüğünü gerçekten bilmek istedim. İnsanlar TikTok için de "Orada olmayı gerçekten seviyorum, kendimi iyi hissettiriyor" diyor. Oysa TikTok sansürlenmek üzere tasarlanmış bir sistemdir. Bu sistem, Çin'de siyasi olarak tehdit oluşturmayacak şekilde tasarlanmış.