Cam sıkıntısı, can sıkıntısı getirebilir. İki nedeni var; pandemi yüzünden tedarik zincirlerinde yaşanan tıkanıklık şişe kıtlığına da yol açtığı için içki üretimi küresel darboğaza girmek üzere. İkincisi yine şişe kıtlığıyla ilgili ama nedeni enerji fiyatlarındaki artışın şişe üretiminde maliyeti artırması. Her iki durumda da yüksek fiyat tüketiciye yansıyacak, can sıkacak. Tedarik zincirlerindeki aksama Kuzey Amerika'yı etkisi altına almış durumda. ABD'de Kentucky'li viski üreticilerinden California'nın şarapçılarına bütün sektör şişe krizi yaşıyor. Deniz aşırı imalattaki gecikmeler, iş gücü açığı ve nakliye bedellerindeki artış enflasyonu körüklüyor. Bazı büyük üreticilerin birkaç yıllık milyonlarca şişe siparişi olduğu halde, şu an her volümde şişeye razı olduğu söyleniyor. Kanada'da akçaağaç şurubu şişelerine dolum yapmaya başlayan içki fabrikaları var; 2023'e kadar şişe gelmesini beklemiyorlar. Almanya'da ise enerji yoğun cam şişe üretiminin maliyeti geçen yıla göre yüzde 80 oranında arttığı için uzun vadeli kontratı olmayan bira imalathaneleri şişe krizine girmiş. Özellikle küçük ve orta ölçekli işletmeler etkilendiğinden piyasadaki çeşitliliğin azalması ve bira fiyatlarında yüzde 30'a varan artış bekleniyor. Neticede cam sıkıntısı da can sıkıntısı da geçer ama şu an dünyanın sürüklenmekte olduğu gıda krizi geçmez, açlıktan öldürür. Müsebbibi pandemi, Ukrayna savaşı ve iklim krizi Geçen hafta G7 maliye bakanlarıyla merkez bankası başkanlarının Bonn'daki toplantısında ana gündem maddeleri küresel ekonomide yavaşlama ve gelişmekte olan ülkelerin derin borç kriziyle giderek büyüyen açlık tehlikesiydi. Toplantıdan sızan bilgilere göre özellikle ABD ve Fransa delegasyonları açlık krizine ivedi çözüm bulunması için bastırdılar. Ukrayna savaşının etkisiyle enerji ve gıda fiyatlarındaki artış küresel ekonomide yavaşlama sinyalleri veriyor. ABD, İngiltere ve Avrupa merkez bankaları enflasyonu dizginlemek amacıyla faizleri artırdığı için durgunluk riski belirdi. Ancak yoksul ülkelerin son 20 yılın en üst seviyesine çıkan borç yükü, uluslararası finans sisteminin istikrarı açısından daha büyük risk teşkil ediyor. Dünya Bankası'na göre alt gelir grubu ülkelerin yarısı yüksek riskli kategoride. Finans sistemi için risk dedikleri şey dünyanın en yoksul ülkelerinde katıksız açlık anlamına geliyor. Bugün Somali, Etiyopya ve Kenya'da yarısı çocuk olmak üzere 14 milyon insan açlıktan ölümün eşiğinde. Uluslararası insani yardım örgütlerine göre acil küresel eyleme geçilmediği takdirde bu sayısının yıl sonu gelmeden 20 milyona çıkması bekleniyor. Durum bu kadar vahim, ancak G7 sonuç bildirisi zenginlerin eyleme geçeceğine dair bir işaret vermiyor. Derin borç yükü altında artık neredeyse gıdasız kalan Sri Lanka'ya yardım kararlılığı belirtip, uluslararası gıda piyasalarının açık kalması için çaba göstereceklerini not ediyorlar. Çünkü bazı ülkeler gıda kıtlığına karşı önlem olarak ihracat sınırlaması getiriyor. SAVAŞ VE İKLİM KRİZİ ELELE O ülkelerden biri Hindistan. Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinden sonra tahıl ambarı olarak gözlerin dikildiği Hindistan. Savaş öncesinde Ukrayna'nın buğdayı dünyada 400 milyon insanı besliyordu. Ancak ihracat yolları tıkanınca, dünyanın iki numaralı buğday üreticisi Hindistan ihracat kotasını artıracağını açıkladı. Mart başında olumlu hava koşulları altında hasat rekoru bekleniyordu. Savaşla birlikte deliren buğday piyasası bir ölçüde sakinleşebilirdi. Buğday ihtiyacını Rusya ve Ukrayna'dan karşılayan Eritre, Etiyopya, Somali, Mısır ve Lübnan gibi ülkelerin yokluk çekmesi önlenebilirdi. Ancak Hindistan'da aniden bastıran mevsim normallerinin üzerindeki aşırı sıcak hava dalgası umutları suya düşürdü. En fazla buğday üreten yedi eyaletteki hava sıcaklığı, son beş yılın değerini 3.7 derece aşarak ortalama 36 dereceyi buldu; bazı eyaletlerde 40.5 dereceye kadar yükselerek. Buğday üretimi için en elverişli sıcaklık 15-20 derece arasında. Hindistan hükümeti bu yıl için 111 milyon ton olan rekolte beklentisini 105 milyon tona düşürdü. Dünyanın ikinci en kalabalık nüfusa sahip ülkesi olarak kendisi de açlık sorunuyla karşı karşıya olduğu için 13 Mayıs'ta buğday ihracatını durdurduğunu açıkladı. Sonradan yasağı gevşetti, ancak aşırı sıcak nedeniyle piyasalarda yüklü miktarda Hint buğdayı beklenmiyor artık. İhracatı durdurmak Hindistan'da fiyat kontrolünü sağlıyor, ancak dünya piyasalarındaki artış bir o denli ivme kazanıyor. Hindistan'daki kriz dünyanın geleceğine dair işaretler veriyor. İklim bilimcilere göre daha nice aşırı sıcak hava dalgaları bekliyor insanlığı. Hindistan'ın durumu özellikle kritik, çünkü Dünya Gıda Programı'na göre dünyada yetersiz beslenen nüfusun dörtte biri bu ülkede yaşıyor. LÜBNAN'A TÜRKİYE'DEN BUĞDAY! BM Dünya Gıda Programı (WFP) yetkililerine bakarsanız, aslında yeryüzünde herkese yetecek kadar gıda var,