Türkiye'de futbolun neden 1959 yılında başlatıldığını ben bilmiyorumÖncelikle tarihçi değilim.Spor yazarı bile değilim.Ama merak ediyorumNiye 1959Neden bizim ülke de futbol tarihi 1959 yılında başlarBu tezi savunan insanların görüşlerini okuyorum.1959 yılı öncesinde oynanan müsabakaların, yerel olduğunu, ülke genelini saptamadığını, bugünkü statüde ve lig usulü oynanmadığını, sürekli yapılamadığını söylüyorlarHaklılar mıBirlikte bakalımBakmanın en kolay yolunun, 'şampiyonlukların sayıldığı 1959 yılı şampiyonası' ile 'şampiyonluğun sayılmadığı 1927 yılı Türkiye Birinciliğini' incelemek olduğunu düşündüm.İlk şampiyona olan1924 yılı Türkiye Birinciliğini 8 Mart 2019 tarihli yazımda yazmıştım Tekrar olmasın, diye bu kez ikinci şampiyonayı 1927 yılı Türkiye Futbol Birinciliğini inceledim.Hep birlikte bu iki şampiyonayı inceleyelimİncelerken de:"1959 sonrası sayılmalı", diyenlerin kıstaslarının da dikkate alarak bakalımTÜRKİYE FUTBOL BİRİNCİLİĞİ 1927Finale Katılmaya Hak Kazanan Takımlar:1.Eskişehir Tayyare Yurdu- Giresun (Ön eleme)2.Işıklar Mektebi (Bursa)3.Amasya4.İttihadspor (İzmit)5.Altınordu (İzmir)6.Karesi (Balıkesir)7.Trabzon8.Gençlerbirlği (Kütahya)9.Ergenekon İdman Yurdu (Uşak)10.Muhafızgücü (Ankara)11.Edirne12.İlk Işık (Antalya)13.Bilecik14.Galatasaray (İstanbul)15.Mersin İdman Yurdu16.Konya İdman YurduMüsabakalar Ankara İstiklal sahasında oynanıyor.2 Eylül günü başlıyor. 10 Eylül günü sona eriyor.Maçlar eleme usulü oynanıyor.Çeyrek finalde İstanbul şampiyonu Galatasaray'ı 3-2 yenen Muhafızgücü, yarı finalde Eskişehir Tayyare Gücünü, finalde İzmir temsilcisi Altınordu'yu yenerek şampiyon oluyor.Burası kısa bir özet.17 farklı yörenin finalde temsil edildiğini görüyoruz.Buraya nasıl geldiler buna da bakmak lazım.Sizleri sıkmamak için sadece kısa bir özet yazacağım.Özet gibi gözükse de uzun.Sıkılanlarınız bu bölümü atlatıp, 1927 yılı ile 1959 yılını mukayese eden özet tabloya geçebilirOrası sonucu verirAncak gerçekler ayrıntıda gizlidir1927 yılı İstanbul Ligi: Seviyeleri farklı iki ayrı kümesi var. Hani bugünkü Süper Lig ve 1. Lig gibi1.Liginde Galatasaray, Fenerbahçe, Süleymaniye, Harbiye, Vefa, Beykoz, Beşiktaş, Beylerbeyi olmak üzere 8 takım mücadele etmiş.Tek devreli lig usulü oynamışlar. İstanbul şampiyonunu belirleyebilmek için o günün koşullarında tam 23 maç yapılmış.İstanbul ikinci liginde de 6 takım var, onlarda tek devreli lig usulü oynamışlar.İkinci ligi "yok sayılan dönemin futbolu" hakkında bilgi için yazıyorum, hesaba dâhil etmiyorum1927 yılı İzmir Ligi:Müsabakalar üç ayrı kümede, tek devreli lig usulü yapılmış.Beyaz Küme: Altay- Göztepe-Bayraklı- HilalKırmızı Küme: Altınordu-Altın Ay-Anadolu Spor-MenemenMor Küme: Karşıyaka-Sakarya-Karşıyaka İdman Ocağı-Yıldız36 maçın sonunda gurup birinciliklerini Altay, Altınordu ve Karşıyaka kazanmış.Bu üç takım kendi aralarında tek devreli lig usulü final müsabakaları oynamışlar.39 maçın sonunda Altınordu İzmir ili şampiyonu olmuş ve Türkiye Futbol Birinciliğinde İzmir'i temsil etmeye hak kazanmış.Ankara Ligi -19276 takım çift devreli lig usulü,15 maç yaptı. Muhafızgücü şampiyon oldu. 1927 Türkiye Futbol Şampiyonasında temsil etmeye hak kazandı.Antalya Ligi-19273 takım çift devreli lig usulü, 6 maç yaptı. İlk Işık şampiyon oldu.1927 Türkiye Futbol Şampiyonasında temsil etmeye hak kazandı.Her bölgenin Ankara'daki finale nasıl takım gönderdiğinin detaylarını bulamadım. Ancak mücadele eden kulüpleri buldum.1927 birinciliği için mücadele eden bölgelere göre kulüpler: Adana Bölgesi: Türkocağı, Adana İdman Yurdu, Tarsus Türk Ocağı, Mersin Türk Ocağı, Mersin İdman Yurdu, Silifke İdman Yurdu Balıkesir (Karesi) Bölgesi: Balıkesir İdman Yurdu, Türk İdman Birliği, Bandırma İdman Yurdu, Gönen İdman Yurdu, Balya Spor Kulübü, Balıkesir Sanatkaran Gücü, Susurluk İdman Yurdu, Havran İdman Yurdu, Burhaniye İdman Yurdu. Bilecik Bölgesi: Bilecik İdman Yurdu, Söğüt İdman Birliği, Gölpazarı Çiftçi İdman Yurdu, Osmaneli Gençler Birliği, Bozüyük İdman Yurdu Bursa Bölgesi: Türk Ocağı İdman Yurdu, Bursa Sanatkarlar Spor Derneği, Mudanya Gençler Birliği, Mustafa Kemal Paşa Kazası İdman Yurdu Denizli Bölgesi: İdman Yurdu, Menderes Spor Kulübü, Hilal Gençleri, Yeşilyurt Spor Kulübü Eskişehir Bölgesi: İdman yurdu, Türkışığı, Türkgücü, Gençler Birliği, Yıldız Kulübü, Tayyare Yurdu Giresun Bölgesi: Giresun Spor Kulübü, Hilal, Jandarma Mektebi, Yeşil Yalı, Bulancak Spor Kulübü Kocaeli Bölgesi: Ittihad Spor, Bizim Kulüp, Hereke İdman Yurdu, Adapazarı İdman Yurdu, Adapazarı İdman Kulübü, Adapazarı Gençler Birliği, Akhisar İdman Yurdu, Kandıra İdman Yurdu, Geyve Milli İdman Yurdu Konya Bölgesi: İdman Yurdu, Gençler Birliği Spor Kulübü, Sanatkârlar Gücü, Akşehir İdman Yurdu Samsun (Canik) Bölgesi: Ay Yıldız İdman Yurdu, İdman Yurdu, Zafer Milli İdman Birliği, Cumhuriyet İdman Yurdu, Yeşil Irmak Trabzon Bölgesi: İdman Ocağı, İdman Grubu, Necmiati Spor Kulübü, İdman Sebat Yurdu, Lise İdman Yurdu, Altınışık İdman Yurdu, İdman Gücü Uşak Bölgesi: Türk Ocağı Spor Şubesi, Gençler Birliği, Ergenekon İdman Yurdu, Sanat İdman Yurdu, Simav İdman Yurdu, Afyon İdman YurduTüm takımların şampiyonaya nasıl katıldığını yazamayacağım.Çünkü bilmiyorumAncak şunu biliyorum ki, hiçbir takım elini kolunu sallayarak bu turnuvaya gelmedi. Yöresindeki kulüplerle yarıştı ve katılma hakkını elde etti.Sayılmayan 1927 Türkiye Birinciliği ile ilgili bir özet yapalım:Maç sayısı: Turnuvaya katılabilmek için minimum 150 maç, finalde 18 maç yapılmış.Türkiye Şampiyonunu belirleyebilmek o günün şartlarında minimum 168 maç yapılmış.Katılan İl sayısı: Sadece finalleri hesaba katarsak, 17 ilStatü: Elemeler lig usulü oynanmış, finaller ise eleme sistemiBir de şampiyonlukların sayılmaya başlandığı 1959 yılına bakalımTÜRKİYE MİLLİ LİGİ 1959Kırmızı Gurup:Fenerbahçe-Beşiktaş-Altay-İzmirspor-Ankaragücü-Hacettepe-Beykoz-İstanbulsporBeyaz Gurup:Galatasaray-Vefa-Ankara Demirspor-Göztepe-Karagümrük-Karşıyaka-Gençlerbirliği-Adalet.Maçlar çift devreli lig usulü oynandı.Kırmızı gurupta 8 takım toplam 56 maç oynadı. Fenerbahçe lider bitirdi.Beyaz gurupta da 8 takım toplam 56 maç oynadı. Galatasaray lider bitirdi.Şimdi buraya dikkat!Guruplarını lider bitiren Fenerbahçe ile Galatasaray kendi aralarında iki maç yaptılar.Birincisini Galatasaray 1-0 kazandı. İkinci maçı Fenerbahçe 4-0 kazandı.Ve Fenerbahçe şampiyon oldu.Belki dikkatinizi çekmiştir;Final kupa usulü oynanmışÖrneğin Beşiktaş bir şampiyona boyunca, Galatasaray ile hiç karşılaşmamışŞampiyonu sayılan 1959 yılı ile ilgili bir özet yapalım:Maç sayısı: iki ayrı grupta toplam 112 maç, final 2 maç toplam 114 maç yapılmış.Katılan İl sayısı: Ankara, İstanbul ve İzmir olmak üzere toplam 3 il.Statü: Gurup maçları lig usulü oynanmış, final müsabaka ise eleme usulüEvet, uzun oldu.Başka çarem de yoktu.Uzun okumaktan sıkılanlar için