Kızılay... İçimizdeki yara

Kızılay'ın fikren iflas ettiği, gönüllerden koptuğu tartışmasız. Gönüllere tekrar yerleşir mi Çok zor. Güzide müessesemizi piç ettiler. (Yanlış anlaşılmasın! "Pîç" Farsçadan Türkçemize girmiştir. "Kıvrık, karışık, buruşuk, pürüz" anlamlarına gelir. Kızılay'ı karıştırıp, buruşturup halkın gözünden düşürdüler! Yazıklar olsun! Türk Kızılayı'ndan "Türk"ü nasıl attıklarını dün yazdım.) Kızılay'ın önceki adı, bildiğiniz gibi, Hilâl-i Ahmer'dir. Tamlama Farsça, kelimeler Arapça... "Kırmızı ay" demek. "Kızıl" ve "kırmızı" aynı. "Kızıl" Türkçedir. "Kızılkızgıl" Orhun Yazıtları'nda geçer. "Kırmızı" ise, Arapça ve Farsça bağlantılı. Kelimeler yerine göre anlam kazanıyor. "Kırmızı yıldız" deseniz bir şey ifade etmez; ama, "kızıl yıldız" derseniz çok şey ifade eder. M. Kemal, Nutuk'ta Bolşeviklerikomünistleri kastederek "Kızıllar" ifadesini kullanmıştır. (1927 baskısı, s. 156), Millî Mücadele'ye karşı Anzavur'un himayesinde Kızıl Hançer Cemiyeti vardı. Nutuk'ta "Kızıl Hençerciler" bir yerde geçer. (s. 168) "Al" kelimesi de kırmızı manasında kullanılır. "Al"ın Türkçe asıllı olduğunu söyleyen de var, Farsça asıllı olduğunu söyleyen de. Bayrağımız "Al" sıfatıyla manalanıyor. Ne "kırmızı bayrak" diyebiliriz, ne "kızıl bayrak"... "Al bayrak" bizi uçurur! Niye kelimelere bu kadar girdim Yok Arapçadan gelmiş, yok Farsçadan gelmiş diye, Türkçeye nüfuz etmiş kelimeleri atmaya kalkarsanız, kendinizi anlatamazsınız, cümlelerimiz güdükleşir, ancak günlük konuşmayla, ihtiyaç karşılamayla kalakalırız. Ne edebiyatımız olur ne ilmimiz. Ve şu zamanda edebiyatımız da ilmimiz de tartışmaya açıktır. Osmanlı Hilâl-i Ahmer Cemiyeti, 11 Haziran 1868'de, "Mecruhîn ve Mardâ-yı Askeriyeye İmdat ve Muavenet Cemiyeti" (Osmanlı Yaralı ve Hasta Askerlere Yardım Cemiyeti) adıyla kuruluyor. Dönemin devlet ricalinden, tanınan isimlerinden 68 kişi kurucu. Padişah Abülaziz de büyük destek veriyor. (Mecruhîn "yaralılar", mardâ-yı askeriye "Askerî hastalar" demek. Burada "marda" kelimesi üzerinde duracağım. Osmanlı yazısında "dad" sesinin geçtiği kelimeler yerli yerine oturmamıştır. İlk kullanılışa göre, kalın "d" veya "z" sesi kelimede yer etmiştir. "Mardâ" kelimesi "marîz"in çokluğu. Kaynaklarda "mardâ" diye klişeleştirilen kelime, aslında "marzâ" diye okunması