Aksine küçük ve mesut bir dünyanın şairi: Ziya Osman Saba

Madam Bovary'nin taşra sıkıntısı, Baudelaire'in Paris sıkıntısı, Sartre'ın 'bulantı'sı, Camus'deki 'düşüş', Beckett'in Murphy'si, Sisyphus'un 'nafile çaba'sı Dünya bir yüktür, insanın omuzlarına kendi iradesi dışında yüklenmiş absürt bir yük. İşte modern sanat, bu yükün altında ezilen insanın angoisse'ından besleniyor, vardığı son nokta ise bir hiçlik; Ubi nihil vales, ibi nihil velis", yani "Hiçbir şey olmadığın yerden, hiçbir şey bekleme" sözünde ifadesini bulan bir boşluk!.. Modern Batı edebiyatı, kanaatimce bu boşlukta kendisine bir çıkış noktası bulamayan Murphy'lerin metafizik titreyişlerini, ontolojik sızılarını, çaresizliklerini ve öfkelerini dile getirir.Bence Türk edebiyatında Necip Fazıl ve Peyami Safa, aynı türden bir angoisse'la çırpınan, fakat bu angoisse'ı mistisizmin dingin dünyasına sığınarak bertaraf etmeye çalışan iki sanatkârdır. Buna rağmen her ikisinin eserlerinde tedirgin, huzursuz, zıt kutuplarda çırpınan bir ruhun çığlıkları ve öfkesi kuvvetle hissedilir. Benzer bir angoisse'ı ben daha çok iç konuşmalar, yorgun ve yılgın mırıldanmalar hâlinde Turgut Uyar'da da görürüm. İsmet Özel'de aynı angoisse, hem ontolojik hem de siyasal bir isyan, bir patlama ile vurulur dışa. Dili kılıç gibidir, suyu iyi verilmiş çelik. Angoisse, onda İslâm'ın vaat ettiği 'ideal dünya'ya yol bularak hiçlikten ya da absürtlükten kurtulur. Günümüzde İhsan Deniz'in şiirinde, Hüseyin Su'nun hikâyelerinde de var benzer bir bunaltı. Onlar da bu ateşi din ve tasavvufun serin gölgesine sığınarak bertaraf etmeye çalışıyorlar.Peki bunun dışında, kendi küçük, mütevazı, dingin dünyasında kalan, şiirlerini bir derviş sükûneti ve rızası içinde söyleyen, süsten ve büyük kelimelerden uzak mütevazı bir dil kullanmayı yeğleyen şairler yok mu Var elbette! Meselâ Ziya Osman o şairlerden biriydi.Başta şunu söylemek gerek: Saba, şiirini büyük ve gösterişli kelimelerle kurmaz. Meselâ Ece Ayhan'daki 'dil canbazlığı' yoktur onda, dil kendini öne çıkarmaz, yerini bilir, tabir caizse haddini aşıp şiirin önüne geçmez. Oysa oluyor bu! Kimi şairlerde dil, şiirin, hayalin, duygu ve düşüncenin önüne geçip, haddini aşabiliyor. Retoriğin caka satması!.. Saba buna asla meyletmez. Mizacı gereği.Ziya Osman'ın şiirlerinin en bariz özelliği daima küçük ve mesut bir dünya tasvir etmesidir. Bu dünyanın merkezinde "Gözlerimin önünde hep aynı beyaz ev" (Cümlemiz, Can Yay.,